Tadhail air Blog Pàrlamaid na h-Alba
Powered by WPeMatico
Trusaiche blogaichean
Tadhail air Blog Pàrlamaid na h-Alba
Powered by WPeMatico
Le Gordon Wells
“Guth nan Siarach” (or “Voice of the Westside”) is the name of a new Gaelic community group in Lewis, set up in response to the 2020 publication of the Soillse research book, “The Gaelic Crisis in the Vernacular Community”.
Members of this group recently attended an online Soillse workshop on “New Insights on the Vernacular Gaelic Communities in the Islands”, led by Professor Conchúr Ó Giollagáin. It was a refreshing opportunity for community members to take part in discussion with interested academics from a range of universities, both within the Soillse network and from outwith Scotland.
Some days after the event, Guth nan Siarach members met again on Zoom to record their thoughts, questions, and ideas after hearing Prof Ó Giollagáin’s presentation and taking part in the subsequent discussion. We’re very grateful at Guthan nan Eilean that Jane, Maggie, Christine, Catriona, and Calum were willing to share their thoughts with us.
“Mother tongue” issues are often very close to the heart, and it can take confidence, courage, and no little skill to talk about them openly and with consideration, especially when the language in question has been on the receiving end of prolonged disadvantageous treatment. It’s a privilege to hear the group talk among themselves about issues of concern. We look forward to hearing more in the near future!
We recommend finding the time to watch the full discussion. The contributions are varied, thoughtful, and expressed in good Lewis Gaelic. And thanks to the Gaelic Speech Recognition research team, we’ve added CC Gaelic subtitling, which you can turn on or off as you please – and which will also enable Google translation into other languages:
But if your time is short, you can get a taste of the meeting from these “criomagan”. (CC subtitling also available on this clip.)
And here’s Prof Ó Giollagáin’s presentation:
Tadhail air Island Voices – Guthan nan Eilean
Powered by WPeMatico
Le Gordon Wells
Five years ago Island Voices posted about “Google Gaelic“, in wake of the excitement over the recent addition of Scottish Gaelic to the list of languages supported by Google Translate. The move, while welcomed in some quarters, was not an uncontroversial one, with many people voicing fears over how it could be easily misused, for example to the detriment of people working in translation services.
The pitfalls inherent in using Google Translate, in particular to try to generate well-formed Gaelic from English input, are still very much there. However, here’s a good news story relating to translation from Gaelic into English. Our five-year old post gave a sample of English text generated by processing the Gaelic voiceover script for our peatcutting documentary through Google Translate. Five years later we’ve just done the same thing again.
You can compare the two texts here, with 2016 in the left column, and 2021 in the right. The later one is still by no means perfect, but it’s still clearly an improvement on the first version. Google is “learning”, and Island Voices welcomes that, particularly in light of the recent adoption of optional CC subtitles on our Series 1 and Series 2 films, meaning the original Gaelic can be machine translated into scores of other languages at the click of a mouse…
Tadhail air Island Voices – Guthan nan Eilean
Powered by WPeMatico
Tadhail air Blog Pàrlamaid na h-Alba
Powered by WPeMatico
Bheir an Dr Caoimhín Ó Donnaíle, Sabhal Mòr Ostaig, Oilthigh na Gàidhealtachd is nan Eilean, seachad fiosrachadh agus taisbeanadh beò air cuid de na goireasan Gàidhlig a tha ri’m faighinn air an Eadar-lìon, gu h-àraid air an fheadhainn anns a bheil e fhèin an sàs. Bidh trì pàirtean aig an òraid:
Àm: | 7.30f, Diardaoin 28ᵐʰ dhan Mhart |
Àite: | Coinneamh tro mheadhan Zoom. Facal-faire: ri thighinn |
Cànan: | Gàidhlig |
Dr. Caoimhín Ó Donnaíle, Sabhal Mòr Ostaig, University of the Highlands and Islands, will do a live presentation and talk about some of the Gaelic resources that are available on the Internet, especially the ones that he is involved with himself. There will be three parts to the talk:
When: | 7.30pm, Thursday 28th March |
Where: | Via Zoom meeting. Password: will be posted on the day |
Language: | Gaelic |
Tadhail air Comann Gàidhlig Ghlaschu
Powered by WPeMatico
Tadhail air Blog Pàrlamaid na h-Alba
Powered by WPeMatico
Tha ùidh mhòr air a bhith agam ann an cànan is eachdraidh na Cùirne fad mo bheatha. Tha mi air grunn leabhraichean a leughadh mu rathaidean-iarainn na dùthcha, beag is mòr, fosgailte is dùinte, an lìonra nàiseanta agus loidhnichean glèidhte. A dh’aindeoin seo, cha robh fhios agam gu seachdain no dhà air ais gun robh slighe-trama anns a’ Chòrn uair.
Fhuair mi a-mach mu dheidhinn ann an dòigh inntinneach. Bha mi gu bhith a’ dol air turas gu Pensans/Penzance aig toiseach na mìos seo ach bha agam ri a chur dheth mar thoradh air a’ chorònabhìoras. Bha mi gu math brònach mu dheidhinn agus mar sin, cheannaich mi leabhar mu thramaichean mar phrèasant dhomh fhèin agus mhothaich iomradh air an Cambourne and Redruth Tramway.
Bha mi air mo bheò-ghlacadh agus chan fhada gus an robh mi air leabhar a cheannach mu dheidhinn.
Dh’fhosgail an t-slighe-trama ann an 1902 agus ’s e loidhne caol-ghèidse (narrow gauge) a bh’ innte, le gèidse de 3’6″ a bha 3 mìle dh’fhaid. A bharrachd air a bhith a’ ceangal an dà bhaile ri chèile do luchd-siubhail, bha an loidhne cuideachd a’ giùlan bathar bho mheinnean ionadail gu ionad-leaghaidh meatailt tro na sràidean. Mar sin, bha locothan dealanach aig an loidhne a bhiodh a’ tarraing trèanaichean tro na sràidean.
Coltach ri tòrr loidhnichean trama eile ann am bailtean beaga, cha do mhair i ro fada. Às dèidh a’ Chogaidh Mhòr, dh’fhàs an t-einnsean-losgaidh inntearnail (internal combustion engine) agus an taidhr pneumatach agus bha busaichean tòrr na bu saoire ri ruith na tramaichean.
Dhùin an loidhne do luchd-siubhail ann an 1927 agus do bhathair ann an 1934.
Tha mi an dùil is an dòchas gum faigh mi cothrom a dhol dhan Chòrn ann an 2021!
Alasdair
Tadhail air Trèanaichean, tramaichean is tràilidhean
Powered by WPeMatico
Tadhail air Blog Pàrlamaid na h-Alba
Powered by WPeMatico
Thug sinn sùil air Taisbeanadh a h-Ìmpireachd ann am Baile Ùistein ann an 1938 bho chionn ghoirid. Cha b’ e sin a’ chiad taisbeanadh mòr ann an Glaschu, ge-tà, ach an ceathramh fear, às dèidh taisbeanaidhean a chaidh a chumail ann am Pàirce Kelvingrove ann an 1888, 1901 agus 1911.
Bha fios agam gun robh na taisbeanaidhean air a bhith ann ach cha robh fhios agam idir gun robh trèanaichean aca. Fhuair mi a-mach bho chion ghoirid ge-tà, gun robh trèana bheag shònraichte aig taisbeanadh 1901 agus gun robh trèana air leth fhèin neònach aig taisbeanadh 1911.
Seo an rathad-iarainn ann an 1901. ‘S e the American Minature Railway an t-ainm a bh’ air agus bha e sònraichte a chionn ’s gur e a’ chìad mheanbh rathad-iarainn poblach ann am Breatainn a bh’ ann.
Bha an loidhne 160 troigh a dh’fhaide agus bha gèidse de 15″ aice. Chaidh an loco agus an trèana a thogail leis a’ chompanaidh Cagney Brothers ann an New York agus sin as adhbhar gu bheil coltas Ameireaganach air an loco. Bhiodh Cagney Bros a’ dèanamh rathaidean-iarainn beaga a bha car coltach ri “train sets” a bhiodh fèiltean spòrs no pàircean a cheannach mar kit. Bha iad furasta a chur sìos agus a thoirt air falbh.
Ged nach robh rathad-iarainn àbhaisteach aig Taisbeanadh 1911 ann an Kelvingrove, bha rathad-iarainn gu math neo-àbhaisteach aca: Hamilton’s Aerial Railway. ‘S e seòrsa càr càbaill a bha seo a bha a’ ruith air rèilichean àrd os cionn na h-Aibhne Ceilbhinn.
‘S e rud inntinneach mu thaisbeanadh 1911 gun deach a chur air dòigh gus airgead a thogail cus cathair Eachdraidh is Litreachas na h-Alba a stèidheachadh ann an Oilthigh Ghlaschu. Rinn mi ceum ann an Eachdraidh na h-Alba (agus sòiseolas) san Oilthigh mu 85 bliadhna às dèidh an taisbeanaidh agus mar sin, tha mi gum math taingeil gun deach a chumail!
Nuair a bhios an glasadh-sìos deiseil, feumaidh mi a dhol dhan Phàirc airson beagan rannsachaidh a dhèanamh, feuch a bheir rud sam bith air fhàgail a tha a’ sealltainn gun robh na loidhnichean inntineach sin ann uair!
Alasdair
Tadhail air Trèanaichean, tramaichean is tràilidhean
Powered by WPeMatico
Le Gordon Wells
Abair latha inntinneach a bh’ ann air an “Taigh-tasgaidh Digiteach” (Digital Museum) air 21/02/21 – Latha Eadar-nàiseanta nan Cànan Màthaireil. A’ tòiseachadh ann am Bangladesh – far an do rugadh an iomairt airson cànain ar màthairean a chomharrachadh air làtha sònraichte air an son – bha 4 seiseanan eadar-dhealaichte air an cumail fhad ’s a bha a’ ghrian a’ gluasad chun an Iar, le Gàidhlig air a comharrachadh ann an Seisean 3 cuide ri Jamaican.
Jamaican?!? Seadh, agus le deagh adhbhar. Bha na bha aig an neach-teagasg cànain Audrey West ri ràdh mu dheidhinn dì-meas agus dà-chànanas fìor inntinneach, a’ leantail air òraid ghoirid leis an àrd-ollamh Conchúr Ó Giollagáin air Staing na Gàidhlig, agus còmhradh eadar Gordon Wells agus Jibunnessa Abdullah air Guthan nan Eilean. An uair sin bha òran Gàidhlig ann le Meg Hyland – ‘Air Tir an Raoir, air Muir a Nochd’ – a chòrd ris a h-uile duine, air a leantail le beagan deasbad, mus tàinig an tachartas gu crìoch le Yvonne Blake a’ toirt dhuinn “Colonization in Reverse” leis a’ bhàrd ainmeil Louise Bennett Coverley.
Chaidh an seisean air fad a chlàradh air Zoom, agus ‘s urrainnear fhaicinn saor an asgaidh (an dèidh clàradh) tron cheangal seo: https://tinyurl.com/HebrideanCaribbean.
Running order:
Introductions | 00.00.00 |
Conchúr Ó Giollagáin | 00.12.50 |
Gordon Wells | 00.31.50 |
Audrey West | 00.50.45 |
Meg Hyland | 01.09.50 |
Discussion | 01.23.20 |
Yvonne Blake | 01.35.35 |
Conclusions | 01.39.45 |
Thathas an dòchas gun tèid ceanglaichean a bharrachd a thogail eadar “muinntir nan Eilean” agus an cànain air an dà thaobh dhen Chuain sna h-amannan ri teachd!
Tadhail air Island Voices – Guthan nan Eilean
Powered by WPeMatico