A’ Cheàrdach

An t-seachdain sa chaidh, thug mi seachad òraid air Aonghas MacEanraig do Chomann Gàidhlig Ghlaschu. Tè dhe na ceistean san robh ùidh agam ’s e dè an gnothach a bh’ aig MacEanraig ri foillseachaidhean nàiseantach na b’ anmoiche na bheatha. Bho litrichean a tha air mhaireann, eadar 1923 agus 1925, tha fios agam gun robh … Leugh an corr ‘Nàiseantachd is Pàirteachd’ (1929) le Liam Mac Giolla Ìosa →

Chruthaich iad ‘ifrinn air thalamh’. ‘Bha an gnìomharan cho borb agus gu bheil iad duilich an creidsinn. Tha e do-chreidsinn do dhaoine gun truailleadh gun tàinig a leithid de olc an cridheachan dhaoine. Ach thàinig.’ Seo faclan an Urr. Calum MacGillEathain ann an 1946. B’ ann a bha e a-mach air sgrios-cinnidh nan Nàsach air … Leugh an corr A’ Phalastain ann an ‘Life and Work’ (1917–1946) →

#AirAnLathaSeo 6 Màrt 1984 thòisich Stailc nam Mèinneadairean a chuir Aonadh Nàiseanta nam Mèinneadairean (NUM) an aghaidh Bòrd Nàiseanta a’ Ghuail (NCB), cho math ri riaghaltas Thatcher. B’ e an aimhreit gnìomhachais a bu mhotha agus a b’ fhaide a bha ann am Breatann às dèidh an Dàrna Cogaidh, a’ maireachdainn an ìre mhath bliadhna … Leugh an corr Stailc nam Mèinneadairean 1984–85 →

Bho àm gu àm bu mhath leam tùs ann am Beurla a roinn a tha dha-rìribh inntinneach dhomh agus a tha a’ cur ri ar tuigse air eachdraidh na radaigeachd air a’ Ghàidhealtachd. Tha na colbhan seo leis an Dr Gavin Brown Clark (1846–1930), gun teagamh a’ dèanamh sin. Bidh cuid de leughadairean eòlach air … Leugh an corr ‘Socialist Memories’, An Dr. G. B. Clark (1920) →

Tha mi air a bhith a’ leughadh tro na colbhan aig Ceiteag M. NicGhriogair (a shiubhail ann an 2011), ‘Naidheachdan o’n Chroit’ a nochd ann an Gairm eadar na 1960an agus 1970an. Tha iomadach rud ùidhmhor a’ togail ceann anns na sgrìobhaidhean aig NicGhriogair, agus i gu tric a-mach air beatha làitheil na croitearachd, atharrachaidhean … Leugh an corr Beachd Bana-chroiteir air The Cheviot, the Stag, and the Black, Black Oil (1974) →

Bhruidhinn mi ri BBC Naidheachdan an t-seachdain sa chaidh air beatha Iain Mhòir MhicGillEathain (1879–1923). Rinneadh an aithris naidheachd air thoiseach air cuirm mhòr aig Celtic Connections, ann an Glaschu, a’ comharrachadh 100 bliadhna bho shiubhail an Leathanach air 30 Samhain 1923. Thuirt mi gun robh daoine ‘a’ sìor-fheuchainn ri MacGillEathan a thìodhlacadh, mar gum … Leugh an corr Anns na Meadhanan: Iain Mòr MacGillEathain 19.1.24 →

Chan eil mi air cur ris a’ bhloga seo airson ùine mhòr. Tha mi cho trang a’ sgrìobhadh rudan eile. Ach tha iarrtas agam fhathast rudan a phostadh a dhèanadh ceanglaichean eadar fianais sgrìobhte na Gàidhlig agus poileataigs an t-saoghail. Agus chan eil gnothach nas motha an-ceartuair na na tha a’ tachairt anns a’ Phalastain. … Leugh an corr Gàidheal ann an Gaza, 1945–47 →

Air an latha seo, 18 Dàmhair 1970, shiubhail fear de na sgrìobhadairean Gaeilge a bu chudromaiche dhen 20mh linn, Máirtin Ó Cadhain. Às an Spidéal ann an Conamara, ’s e Poblachdach daingeann a bh’ anns a’ Chadhnach. Chuir e seachad bliadhnaichean an Dàrna Cogaidh ann an campa-prìosain air sgàth a chuid poileataigs. Ghabh e ri … Leugh an corr ‘Home Rule Albanach’ – Máirtín Ó Cadhain (1954) →

An-diugh, agus na meadhanan nam boil le smodal mun teaghlach rìoghail, fhuair mi beagan de dh’fhaochadh ag obair air an teacsa seo le Séamas Ó Conghaile. Bidh Ó Conghaile gu tric air a shìmpleachadh, nach bi? Ach, ’s ann tric a bhios mi a’ tilleadh thuige agus a’ lorg rudan luachmhor na chuid sgrìobhaidhean a … Leugh an corr ‘Iùbailidh Daoimein na Bànrigh Bhictoria’ (1897) le Séamas Ó Conghaile (Eadar-theangaichte) →

Air an latha seo, 11 Samhain 1887, chrochadh ceathrar anargach ann an Chicago: George Engel, Adolph Fischer, Albert Parsons, agus August Spies. Chaidh na fir seo agus ceathrar eile a dhìteadh airson mar a chaidh poileas a mharbhadh le boma aig deireadh cruinneachaidh de luchd-obrach air 4 Cèitean 1886 ann an sgìre Haymarket sa bhaile-mhòr. … Leugh an corr “Buaidh le Mi-Riaghailt” (Samhain 1887) →