It’s electric! A’ dì-charbonachadh rathaidean-iarainn na h-Alba #gàidhlig

Le alasdairmaccaluim

Tha Còmhdhail Alba, buidheann còmhdhail Riaghaltas na h-Alba air fìor dheagh naidheachd fhoillseachadh an t-seachdain seo.

Thèid rathaidean-iarainn na h-Alba a dhì-charbonachadh (decarbonised) ro 2035.

Thèid cha mhòr a h-uile loidhne rèile ann an Alba a dhealanachadh (electrified). Thèid an còrr a ruith le trèanaichean bataraidh no haidridein.

Seo mapa de shuidheachadh an latha an-diugh.

Alba 2020

 

Mar a chithear bhon dealbh, tha a’ mhòr-chuid de na loidhnichean ann am meadhan na h-Alba air an dealanachadh ach chan eil iad a’ dol a tuath air Sruighlea aig an àm seo. Tha 75% de na tursan aig luchd-siubhail an Alba air an dèanamh air trèanaichean dealanach mar-thà ach le planaichean an riaghaltais, bhiodh seo fada na b’ àirde – is dòcha mu 95% uile gu lèir.

Seo mar a bhios an suidheachadh ann an 2035 nuair a bhios an dì-charbochadh deiseil ach nuair a bhios obair dealanachaidh fhathast a’ dol air adhart.

Alba 2035

Agus seo mar a bhios cùisean aig a’ cheann thall ann an 2045.

lionra 2045

Cha tèid na loidhnichean fada dùthchail a dhealanachadh – Loidhne a’ Chaoil, Loidhne a Chinn a Tuath, Loidhne na Gàidhealtachd an Iar agus Loidhne na Sròin Reamhair – ach thèid trèanaichean hydrogen no bataraidh a chleachdadh orra a bhios tòrr nas uaine na diosal salach.

Aon rud a tha inntinneach mun Ghàidhealtachd, ’s e gu bheilear a’ moladh gun tèid an loidhne a dhealanachadh cho fada ri Baile Dhubhthaich.

Tha an riaghaltas an dùil mu 130 km de thrac singilte a dhèalanachadh gach bliadhna gus an tèid an targaid a ruighinn.

Bithear a’ tòiseachadh air obair dealanachaidh le Loidhne Chnoc Màiri agus Loidhne Chille Bhrìde an Ear ann am Mòr-sgìre Ghlaschu.

Alasdair

Cò as a thàinig tiotal a’ phuist-bloga seo? Bhon òran sgoinneil aig Diamond Head – rinn Metallica fìor dheagh chover dheth. Seo bhideo de Metallica agus Diamond Head ga cluich còmhla!

Air m’ ipod: Peter Green’s Fleetwood Mac (RIP Peter Green!)


Tadhail air Trèanaichean, tramaichean is tràilidhean

Powered by WPeMatico

Trèanaichean, tramaichean is tràilidhean air Instagram #gàidhlig

Le alasdairmaccaluim

Tha greis ann bho sgrìobh mi rud sam bith an seo – ach tron ghlasadh-sìos, cha robh cothrom agam a dhol air trèana sam bith agus cha robh mòran naidheachdan rèile ann nas motha!

Bidh sin ag atharrachadh a dh’aithghearr ge-tà, agus tòrr thursan agam air fàire agus gu leòr naidheachdan ann cuideachd.

Ma tha thu airson barrachd a leughadh mu rathaidean-iarainn sa Ghàidhlig an-dràsta, faic an cunntas Instagram ùr agam @treanatramatralidh.

@treanatramatrailidh (2)

Tha e fìor bhrosnachail gu bheil an uiread de chunntasan Instagram sa Ghàidhlig air nochdadh bho chionn goirid air diofar chuspairean agus shaoil mi gum biodh e feumail cur ris.

Alasdair


Tadhail air Trèanaichean, tramaichean is tràilidhean

Powered by WPeMatico

Cat’s Cradle Disentangled

Le Gordon Wells

The Island Voices project allows itself some geographical and linguistic latitude on Twitter. This was particularly evident this month with three separate multilingual threads exploring links and languages beyond the Hebrides. For fear of entanglement they’re collected here to ease reference. If you’re not a Twitter fan you can just click on the wee bird in the images below and then “Show this thread” to access each string independently.

The first (July 15th) recollects posts and recordings documenting the “Mediating Multilingualism” project, led by UHI’s Language Sciences Institute (LSI) with Indian partners, in which Island Voices approaches to community-based video-making are featured.

The second thread (July 23rd) stays with the LSI, focusing in on its development of a multilingual online presence in support of its international projects. This is exemplified both on its own webpages (in four different languages) and through its experimental use of Clilstore (a platform developed in tandem with Island Voices) with a number of new languages.

And lastly, the third thread (July 27th) uses snatched video of cricket in Queen’s Park, Glasgow, to introduce a summer reading list, for those with an interest in social history, that travels “Across Seven Seas and Thirteen Rivers” from “A School in South Uist” to “A Corner of a Foreign Field” – with an intriguing link to ship-jumping in London and New York that brings “Stòras Beò nan Gàidheal” into a multimodal matrix. There may be more than one way of joining the dots…


Tadhail air Island Voices – Guthan nan Eilean

Powered by WPeMatico

Bhidio ùr mu Athchuingean Pàrlamaideach #gàidhlig

Le Oifigear Gàidhlig

Tha sinn air bhidio ùr fhoillseachadh sa Ghàidhlig mu athchuingean poblach. Tha e a’ freagairt tòrr cheistean chumanta, a’ gabhail a-steach: Ciamar a chuireas tu athchuinge a-steach? Cia mheud ainm a dh’fheumas tu? Am faod e a bhith mu chuspair sam bith? Am faod mi athchuinge a chur a-steach air-loidhne? Dè thachras às dèidh dhomh … Leugh an corr de Bhidio ùr mu Athchuingean Pàrlamaideach #gàidhlig

Tadhail air Blog Pàrlamaid na h-Alba

Powered by WPeMatico

The Seven Marvels of Scotland – Seachd Mìorbhuilean na h-Alba

Le Bella Caledonia Editor

You’ve heard of the Seven Wonders of the ancient world, but have you heard about the Seven Wonders of Scotland? These come from the Gaelic tradition and were known as “seachd mìorbhuilean na h-Alba—the Seven Marvels of Scotland. #1 Tobraichean Ghlinn Iuch The Wells of Linlithgow (Ghlinn Iuch) have long made the town famous. An […]

Tadhail air Ghetto na Gàidhlig – Bella Caledonia

Powered by WPeMatico

Taylor Swift agus a’ #GaelicCrisis

Le Liam.Alastair

Le
foillseachadh an leabhar rannsachaidh The
Gaelic Crisis
, tha an ceòl air a dhol air feadh na fìdhle air na meadhanan.
Tha taobhan gan comharrachadh agus campaichean gan lìonadh ann an saoghal na
Gàidhlig.

“Nuair a
chluicheas tu geamannan faoin, glèidhidh tu duaisean faoin” mar a thuirt Taylor
Swift, tè-labhairt mo ghinealaich fhèin, anns a’ chlàr as ùire aige, ‘The Lover’.
Thàinig an clàr a-mach ann an 2019, an teas-meadhan aimhreit a’
chomainn-shòisealta anns Na Stàitean Aonaichte. Clàr mu ghaol a th’ ann, eadar
gach cruth, cluth is ciùrradh a tha na chois.

Uil, a dhaoine còire, tha sinn uile ann an gaol ris a’ Ghàidhlig. Dè, ma-thà, a th’ aig Taylor chòir ri ionnsachadh dhuinn mun strì ghaolach againn às leth na Gàidhlig? Oir, mar a chanas iad, is fheàrr an saoghal ionnsachadh na sheachnadh.

‘The Archer’

Combat, I’m ready for combat
I say I don’t want that, but what if I do?
‘Cause cruelty wins in the movies
I’ve got a hundred thrown-out speeches I almost said to you

‘The Archer’, Taylor Swift

Thairis air a’ chola-deug a dh’fhalbh, tha sinn air dà fhreagairt don leabhar fhaicinn – daoine ag iomairt agus daoine a’ sabaid. Rud nach coisinn modh cha choisinn mì-mhodh.

Tha sinn uile nar caraidean a bu chòir a bhith a’ tarraing air an aon ràmh. Chan eil duine againn a’ dol às àicheadh gu bheil a’ Ghàidhlig ann an suidheachadh èiginneach anns Na h-Eileanan. (Agus ma tha, b’ fheàirrde iad sùil a chur san leabhar eadar Caibidealan 2-6.)

’S e a’ cheist gu dè tha sinn dol a dhèanamh mu dheidhinn. Chan amais sinn air fuasgladh ach tro chòmhradh is deasbad fosgailte modhail dòigheil.

Tha an t-sabaid a-muigh an sin, agus chan ann eadrainn. Tha àite ann do gach guth agus gach duine.

‘Daylight’

I’ve been sleepin’ so long in a twenty-year dark night
(Now I’m wide awake)
And now I see daylight (I see daylight)
I only see daylight (oh)

‘Daylight’, Taylor Swift

Coltach ri ‘Lover’ an dèidh ‘Reputation’, an clàr mu dheireadh aig Taylor, thèid dorchadas na h-aimhreit seo seachad agus thig glasadh an latha. Tha an leabhar The Gaelic Crisis air clisgeadh a thoirt dhuinn uile. Dh’fhaoidte gun robh fios againn air na bha dol, ach cha mhòr nach b’ e trom-laighe a bh’ ann. Far an robh sinn air slighe aig nach robh ach aon cheann-uidhe.

Chaidh ar crathadh nar dùisg le ultach bhrathan-naidheachd a bha ag innse dhuinn gum b’ fhìor an trom-laighe, ach gun robh slighe eile a dh’fhaodamaid a ghabhail. Slighe anns am faod guth nas làidir a bhith aig muinntir nan Eileanan anns an ‘leasachadh’ aca fhèin. Ach, an toiseach, feumaidh sinn ‘na sgèinean a chaitheamh sìos oir tha a’ mhadainn air tighinn’.

‘Soon You’ll Get Better’

And I hate to make this all about me
But who am I supposed to talk to?
What am I supposed to do
If there’s no you?

This won’t go back to normal, if it ever was
It’s been years of hoping, and I keep saying it because
‘Cause I have to

Ooh-ah, you’ll get better
Ooh-ah, soon you’ll get better
Ooh-ah, you’ll get better soon

Ooh-ah, soon you’ll get better
Ooh-ah, soon you’ll get better
Ooh-ah, you’ll get better soon
‘Cause you have to

‘Soon You’ll Get Better’, Taylor Swift

Bhiodh e na call do-labhairte nam biodh a’ Ghàidhlig beò às aonais nan Gàidheal, agus cha seas a’ Ghàidhlig às aonais coimhearsnachd Ghàidhlig. Tha mi deimhinnte nach eil roghainn eile againn, feumaidh sinn gach oidhirp a dhèanamh gus an suidheachadh seo a chur ceart.

Seadh, chan e aiseirigh nan seann làithean a bhios ann – chan urrainn dhuinn a dhol air ais gu na 1950an, agus cò tha ag iarraidh sin co-dhiù? Bha an seann siostam briste. Bha làmhachas-làidir, cuir-sìos, suarachas agus eilthireachd a’ gànrachadh nan làithean ud. Cha robh cumhachd bhrìoghmhor aig na daoine iad fhèin. Bidh an siostam ùr cus nas fheàrr. Thig piseach air a’ ghnothach, ’s fheudar gun tig.

‘The Man’

I’m so sick of running
As fast as I can
Wondering if I’d get there quicker
If I was a man
And I’m so sick of them
Coming at me again
‘Cause if I was a man
Then I’d be the man
I’d be the man
I’d be the man

‘The Man’, Taylor Swift

Tha a’
Ghàidhlig sna coimhearsnachdan eileanach a’ fàs sgìth is aosda is anfhann. Tha gualainn
nan Gàidheal fo uallach anacheartas nan linn agus tha i sna buillean mu
dheireadh anns a’ choimhearsnachd agus anns an dachaigh.

Ach, mura robh an eaconamaidh cho lag, mura robh an sluagh a’ crìonadh cho mòr no na h-inbhich òga a’ falbh chun na Galltachd a dh’iarraidh obair; mura robh an cànan ga thàchdadh o bheatha an t-sluaigh, ’s e brod nan coimhearsnachdan Gàidhlig a bhiodh anns Na h-Eileanan an uair sin. Dh’fhaoidte gu bheil Taigh-òsta a’ Phàirc ann Glaschu, ach tha bothan ann an Nis is Taigh-stàile gu bhith ann an Iollaraigh.

‘Death By A Thousand Cuts’

‘Cause saying goodbye is death by a thousand cuts
Flashbacks waking me up
I get drunk, but it’s not enough
‘Cause the morning comes and you’re not my baby
I look through the windows of this love
Even though we boarded them up
Chandelier still flickering here
‘Cause I can’t pretend it’s okay when it’s not
It’s death by a thousand cuts

‘Death By A Thousand Cuts’, Taylor Swift

Gabhaidh bàs cànain a shealltainn ann am figearan, àireamhan,
grafaichean is measaidhean. Ach chan e sin a th’ ann.

’S e tòrradh gach seachdain a th’ ann.

’S e na sgeulachdan agus na naidheachd ris nach d’ fhuair
thu cothrom èisteachd.

’S e mothachadh bliadhna air bhliadhna gu bheil cailleach –
a bha cho ainneamh a’ bruidhinn na Beurla – air fàs cho cleachdte rithe.

’S e cruit a’ dol fàs, is an t-ogha a bu leis e a’ fuireach
àiteigin ann an Sasann.

’S e gainnead dhaoine òga a chuidicheas an àm a bhith a’ losgadh an fhraoich.

’S e dùnadh sgoiltean beaga dùthchail.

’S e pàrant a tha ag iarraidh pàiste a thogail tro mheadhan
na Gàidhlig aig nach eil am misneachd no an taic.

Tha e goirt agus tha e tric agus tha e àbhaisteach dhuinn. Tha mise air seo a mhothachadh, agus chan eil mi ach air ùine glè ghoirid a chur seachad ann an coimhearsnachd eileanach. Do Ghàidheil, sin fìorachd an sgeòil. Gann gun gabh a chur ann am faclan cho duilich ’s a tha bàs nam mìle gearradh.

‘Only The Young’

Don’t say you’re too tired to fight
It’s just a matter of time (can run)
Up there’s the finish line
So run, and run, and run
Don’t say you’re too tired to fight
It’s just a matter of time (so run)
Up there’s the finish line
And run, and run, and run
Only the young
Only the young

‘Only The Young’, Taylor Swift

Liam Alastair Crouse

Share


Tadhail air

Powered by WPeMatico

An Suidheachadh. The Situation.

Le Bella Caledonia Editor

In this piece, Fiona NicÌosaig (MacIsaac) reflects on the difficulties faced by Gaelic speaking communities. Strong communities are vital to the longevity of the language, but how do we ensure that communities are supported? What is the situation actually like on the ground, amongst younger generations? How beneficial is it that Gaelic is the language […]

Tadhail air Ghetto na Gàidhlig – Bella Caledonia

Powered by WPeMatico

The Vernacular Gaelic Community in Crisis; A Liminal Perspective

Le Bella Caledonia Editor

I’m on the Isle of Lewis as we come out of lockdown and I have spoken only Gaelic today. I had a yarn with the dog but didn’t get much back and wrote a message in Gaelic to my daughter in Shetland. I spoke with a family friend for a while and then at length […]

Tadhail air Ghetto na Gàidhlig – Bella Caledonia

Powered by WPeMatico

A Child Eye’s View of Language Revitalisation: Hope and opportunity for the future of Gaelic in Scotland

Le Bella Caledonia Editor

As part of our ongoing series about Gaelic in Scotland we ask: What could we learn from research in Ireland about how to support language regeneration? The announcement last week that Gaelic is predicted to perish as a community language within the decade hardly came as a surprise to me—as others have pointed out, those […]

Tadhail air Ghetto na Gàidhlig – Bella Caledonia

Powered by WPeMatico