togblog

Apple a’ beachdachadh air oifis ùr fhosgladh ann an Carolina a Tuath a dh’aindeoin laghan san stàit a leigeas lethbhreith an aghaidh daoine LCDTE

Tha dithis oifigearan riaghaltais à Carolina a Tuath air a ràdh gu bheil Apple a’ beachdachadh air oifis corporra mòr fhosgladh anns an stàit – a dh’aindeoin laghan san stàit a leigeas lethbhreith an aghaidh coimhearsnachd LCDTE na stàite.

Leugh an còrr de “

Apple a’ beachdachadh air oifis ùr fhosgladh ann an Carolina a Tuath a dh’aindeoin laghan san stàit a leigeas lethbhreith an aghaidh daoine LCDTE

”

Glòr-shùileach

Le Bloigh Gràmair

Bha Suki glòr-shùileach, mar a chithear san dealbh a rinneadh lem mhac aig aois a deich, .i. walled-eyedsa Bheurla ‒san t-seagh seo, an dàrna brìgh aig an OED: ‘having one or both eyes of an excessively light colour, so that the iris is hardly distinguishable from the white … having eyes of a different colour, having eyes or an eye streaked or partcoloured … having a divergent squint which exposes an excessive proportion of the white of the eye’. Sna faclairean Gàidhig, gheibhear sùil-leusach, geal-shùileach, sgiath-shùileach, glòr-shùileach, glòir-fhionn, glòirionn agus toicheleis a’ bhrìgh ‘wall-eyed’. Gabhaidh sùil-leusachtuigsinn agus leus ‘solas’ ag amas air gilead no bàinead na sùla; an dearbh rud aig geal-shùileach. Tha sgiath-shùileacha’ toirt air duine smaoineachadh air ‘wall-eyed with astonishment’, .i. balg- no clach-shùileach agus sgiath ag amas air cruinnead na sùla. ’S ann a tha GA glòr‒à SG glór ‘fìorghlan, soilleir, deàlrach’ ‒ ag amas air bàinead na sùla mar an ceudna (coim. GE glór-shúileach). Saoilear gum math dh’fhaodte gur h-e cruth nas tràithe aig glúair (coim. Dwelly gluair) a th’ ann an glór (DIL). ’S e riochd teasgaichte (geàrrte) a th’ ann glòirionn à glòir-fhionn agus brìgh a’ bhuadhair glòr air a dùblachadh leis a’ bhuadhair fionn ‘geal, bàn’. Is dòcha gur h-e mearachd air toichd a th’ ann an toiche (Shaw 1780, nach cleachd stràcan), .i. tòichd ‒ coim. tòc no tòchd ‘at; atadh’; Dwelly tòc ‘galar nan sùilean, gu seach àraidh ann an caoraich’; Uibhist a Deas tòchd‘galar ann an sùilean cruidh’ (An t-Athair Ailean MacDhòmhnaill); cuideachd, Dwelly ‘pink eye in horses [.i. conjunctivitis]’ ‒ ag amas air a’ bhrìgh ‘cruinn, air atadh, air brùchdadh’, mar a bhios sgiath.

Chan eil dàimh aig a’ bhuadhair glòr ri glòr f. ‘cainnt’ no ri glòirb. ‘greadhnachas’. (Gidheadh, tha glòr f. air tuiteam còmhla ri glòir b. cuideachd san Nuadh-Ghàidhlig.)

Tadhail air Bloigh Gràmair

Ri fhaichinn ann an Inbhir Nis: soidhne ur tamailteach, ’s e cuis nàire buileach glan a th’ ann

Le Graisg

A-nochd, gu mì-fhortanach, tha agam ri litir sgrìobhadh dhan Daily Express. Chan urrainn dhomh a fuireach nam thosd, tha cuisean air fàs nas miosa buileach, fhios againn uile gu bheil airgead air a bhith a dhol dhan t-sitig le soidhnichean dà-chànanach ann an Inbhir Nis ach a-nis chan eil sgeul air Beurla idir. Chan eil ann leis an soidhne ur seo ach Gàidhlig agus Laideann . Cum Beurla Beò! – sgrìobh dhan na h-ùghdarrasan gun dail.

Tadhail air Gàidhlig – cha bhithinn às a h-aonais!

Clàr nan Òraidean 2017 – 2018

Le comanngaidhligghlaschu

Clàr na Bliadhna, Foghar 2016 – Samhradh 2017

Òraidean 2016-2017

Air oidhche Dhiardaoin gach mìos ann an Sgoil Ghàidhlig Ghlaschu, 7.30f.
Meeting monthly on Thursday nights in Sgoil Ghàidhlig Ghlaschu, 7:30pm.

13mh Dàmhair 2016 (13-10-2016), Bill Innes
The Humour of the Bard! Donald MacIntyre’s satire “MacPhàil is MacThòmais” [Talk in English]

17mh Samhain 2016 (17-11-2016), Niall Bartlett
‘Ìompaireachd agus gnìomhachas air Eilean Leòdhais ri linn MhicMhathain, 1844 – 1918’[Ann an Gàidhlig]

15mh Dùbhlachd 2016 (15-12-2016), Murchadh Peutain
‘Ann an Làrach-coise Ghaisgich’ [Ann an Gàidhlig]

19mh Faoilleach 2017 (19-01-2017), Àrd Ollamh Conchúr Ó Giollagáin (Soillse / SMO)
‘Staing nan Gàidheal ann an Alba agus ann an Èirinn: a strì leis an fhìrinn’ [Ann an Gàidhlig]

16mh Gearran 2017 (16-02-2017), Prof. Alan Riach (University of Glasgow)
‘The Birlinn of Clanranald’ [Talk in English]

16mh Màrt 2017 (16-03-2017) Iseabail Mhoireach
‘Astar – Gleann Tholastaidh’ [Ann an Gàidhlig]

20mh Giblean 2017 (20-04-2017) Rosemary Ward
‘Litreachas agus foillseachadh Gàidhlig: an ath cheum?’ [Ann an Gàidhlig]

18mh Cèitean 2017 (18-05-2017)
Coinneamh Bhliadhnail / AGM

Tadhail air Comann Gàidhlig Ghlaschu

A Gaelic train of thought

Le basedrones

I have an Opinion piece in The Scotsman today, about Scots Gaelic and signage, available here. This is a (sign)post directing to it and offering a bit more background.

In terms of tags for this blog post, I have filed it under “Gaelic” and “FFS WHY DO PEOPLE LIKE ME STILL NEED TO WRITE ABOUT THIS SHITE”.

The article was written in response to an Opinion piece by a gentleman I have never met and, until last week, had never heard of. He was irked by a bilingual sign that he saw from a train whilst passing through Fife.

My mind has also been known to wander whilst gazing out of a train window, although normally I leave those thoughts when I disembark without writing about them. Wilson decided to channel his thoughts into an Opinion piece. With respect, his article demonstrates the nuance of someone who thought about a topic on a train for five minutes. Perhaps he should have left those thoughts on the train. It is difficult to know where to begin with a critique of it, but I gave it a try.

The Scotsman actually toned down my response, which they were entitled to do. Something like that preceding paragraph was in my first draft. I also wrote that his analogy with Northern Ireland demonstrated a loose understanding of the language issues in two jurisdictions, and noted that his attempt to make an argument out of there being no Gaelic monoglots was “so simplistic, culturally imperialist and ignorant of minority rights it does not even deserve engaging with.” (Only “simplistic” remains in the final version, and I cut the NI point owing to the word limit.)

For background, this is not the first time I have dabbled in the Gaelic signage issue, with all the related law and policy matters that so many people do not event begin to understand before wading into the topic. This is illustrated by way of a Storify story here and another blog post here.

Anyway, that is enough from me. I actually have other things to do, and (as noted at the end of my Storify story) for some people this is not so much about actually wanting to analyse the issue sensibly, rather it is about lobbing a cat amongst the pigeons then smirking as someone else tries to restore some order to the doocot. I really am tired of writing about this cac.

Tadhail air Gaelic – basedrones

Lèirmheas air ‘Fuaran Ceann an t-Saoghail’ le Aonghas Pàdraig Caimbeul

Le comannlitreachasg

Tiotal: Fuaran Ceann an t-Saoghail

Úghdar: Aonghas Pàdraig Caimbeul.

Rionnagan: ★ ★ ★ ★ ☆

Bha deagh oidhche aig buill a’ Chomainn san Lios Mhòr o chionn ghoirid ’s sinn a’ beachdachadh air a’ chòigeimh nobhail le Aonghas Pàdraig Caimbeul, “Fuaran Ceann an t-Saoghail”. Chan eil an nobhail seo ach ceud duilleag ‘s a h-ochd a dh’fhaid’ agus, mar sin, ’s e deagh leabhar a tha seo airson beagan eòlais a chur air obair a’ Chaimbeulaich sa chiad dol-a-mach. Agus is math as fhiach seo a dhèanamh a chionn ’s gur e fear de na sgrìobhadairean as comasaiche ann an saoghal na Gàidhlig a th’ ann an “APC”.

’S ann leis na smaointean a th’ aig seann bhoireannach air an àite far a bheil i a’ fuireach (ann an dachaigh-eiridinn) agus le a cuimhne air a’ chiad turas a chunnaic i an duine aice a thòisicheas an nobhail seo. Ach chan ann ach letheach slighe sìos a’ chiad duilleag a thèid sùilean an leughadair mus atharraich cruth an aodainn-chlò; agus ’s e ceàird-eòlas a tha seo a bhithear a’ cleachdadh air feadh an leabhair seo gus sgaradh a dhèanamh eadar guth an t-seann bhoireannaich agus guthan nam prìomh charactaran eile a bhios a’ dèiligeadh rithe. An ann innleachdach is soirbheachail no droil is neo-shoirbheachail a tha an ceàird-eòlas seo ? ’S ann dha gach uile leughadair a tha a’ cheist seo !

A bharrachd air an t-seann bhoireannach, Criosaidh NicNèill, no NicDhòmhnaill, tha triùir charactaran eile ann a tha cudromach: Criosaidh NicGhriogair, ceannard na dachaighe; Criosaidh NicRath, an dotair; agus Ruairidh, fear òg on a’ BhBC, a tha air a bhith ri clàradh sgeulachdan dhaoine on a bha i òg air eagal ’s gum biodh iad air an call.

Chruthaich APC an sgeul seo gu sgileil pìos air phìos ann an dòigh a bhios a’ toirt air an leughadair mothachadh air a’ chòmhstri eadar cuimhne a’ bhoireannaich ‘s seargadh-inntinne agus air a’ bhuaidh a th’ aice air càch.

Ionnsaichidh an leughadair beagan mu bheatha gach caractair, mu bheatha Criosaidh NicDhòmhnaill gu h-àraidh, ‘s tòrr a bharrachd mun Ghàidhealtachd.

A rèir na chaidh a sgrìobhadh ann an lèirmheas anns an Stornoway Gazette, ’s e seo an nobhail as fheàrr aig APC. Chan e sin mo bheachd-sa, ach feumar a ràdh gur e leabhar fìor mhath a th’ ann. O chionn ghoirid, chuala mi APC ’s e ag ràdh gur ann ann an dòigh nas sìmplidhe a bhios e a’ sgrìobhadh (san latha an-diugh ?). Chanainn-sa gun do dh’obraich sin ann am “Fuaran Ceann an t-Saoghail”, gun a bhith a’ toirt air falbh o bheairteas na Gàidhlig aig an t-sàr sgrìobhadair seo.

*Gheibhear an leabhar seo ann am Bùth Chomhairle nan Leabhraichean no air an làraich-lìn aca. £8.99

Tadhail air COMANN LITREACHAS GHLASCHU

Tha an t-uisge air ais

Le Alexander

An déidh coig no sia bliadhna de thiormachd chruaidh ann an California a Deas, tha an t-uisge geamhradail ann mar bu chóir

Tadhail air Latha ann an L.A.

Mac Bheatha an lighiche & MacIlleEathain

Le Unknown

Àras, Muile far an deachaidh am Peutanach a chéilidh air MacIlleEathainn

Tha Clann Mhic Bheatha, lighiche do Rìghrean Innse Gall agus Rìghrean nan Albannach ainmeil airson sàr-obair léighe thar nam bliadhnaichean. Tha e fìor gu bheil ainmean Mhic Bheatha ri leughadh air clàr nan oileanaich aig feadhainn de na h-oilthighean as motha ann an Roinn Eòrpa anns na Meadhan Aoisean, Salerno, Bologna, Monte Casino agus Montpellier nam measg.

Aig aon àm, ri linn sàr-obair Chlann Mhic Bheatha, bha a’ Ghàidhlig, aon de na trì cànanan eile, Laideann, Greugais agus Arabais a bhiodhte ga h-ùisneachadh airson sgrìobhainnean léighe.

Bhiodh Clann Mhic Bheatha a’ measgachadh sàr ionnsachadh léigh nam Meadhan Aoisean agus seann eòlas Gàidhealach nan luibhean. Ach a-réir coltais, cha chuireadh dòighean-obrach neo-ghnàthach dragh air feadhainn den Chlann, cho fhad ’s a thoireadh iad toraidhean.

Latha a bha seo, latha a bha siud, bha bodach MacIlleEathain na leabhaidh fo bhuaidh tinneis. Thigheadh càirdean, companaich agus coimhearsnaichean a chéilidh air.

Roimhe cheann fhada, dh’fhàs e seach searbh sgìth den tinneas agus an uiread de dhaoine a bhitheadh a’ tighinn a-staigh. “Cà’ bheil am Peutanach? Cuir fios air Mac Bheatha agus innis dha gu bheil mi nam leabaidh fo bhuaidh tinneas na galla seo!” Ars’ MacIlleEathain.

Sin na rinn iad. B’ ann á Àras ann am Muile a bha ‘m bodach a bha seo agus le sin, b’ e Seumas Mac Bheatha, an leighiche a tháinig fhaicinn. Dar a chaidh an lighiche don leabaidh thubhairt MacIlleEathain “O Mhic Bheatha, Mhic Bheatha an léighe! Tha pian mhór nam bhrù. Nach leighis sibh mi ma tha sibh comasach ri dhèanadh?”

Ceann tacain, dh’innse Mac Bheatha do MhacIlleEathainn gun robh fhios aige na bha ceàrr air. Bha othras na bhrù. Thubhairt Mac Bheatha gum biodh e comasach a leighis, ach bhitheadh aige ri falbh agus tilleadh ceann beagan làithean.

“O Mhic Bheatha, Mhic Bheatha, leis a’ phian mhór seo nam bhrù agus sluagh aig cois mo leapa, chan faigh mi cadal samhach. Feumaidh gu bheil thu comasach rudeigin a dhèanamh?” Arsa MacIlleEathain.

“Nist.” Arsa Mac Bheatha. “Tha aona rud ann, ach bhitheadh agam ri tilleadh ceann beagan làithean fhathast.” “Ceart” Arsa MacIlleEathain. “Dèanaibh na dh’fheumas sibh” Agus sin na rinn Mac Bheatha.

Sheas Mac Bheatha air beulaibh an teine agus chuir a chùl ris a’ ghealbhan mhór agus rinn e cac. Theas Mac Bheatha an cac anns an teine gus nach robh ann ach pùdar dubh. Chruinnich an lighiche am pùdar agus chuir e ann am measair dubh e agus chroch e e air leabaidh MhicIlleEathain.

“Ceart” Ars’ am Peutanach. “Tillidh mi ceann beagan làithean agus fhad ’s a chrochas am measair seo air bhur leabaidh, théid bhur leighis, agus fàsaidh sibh nas làidir.” Agus dh’fhàg an lighiche.

An ath latha, mar as àbhaist, tháin’ an sluagh, tháin’ na càirdean, caraidean agus coimhearsnaichean a chéilidh air a’ bhodach bhochd. Dh’iarr fear dhiuch air a’ bhodach “Dé am pùdar dubh anns a’ mheasair dhubh seo a tha a’ crochadh air bhur leabhaidh MhicIlleEathain?”

“O” Arsa MacIlleEathain “Chan e ach leighis a th’ ann. Thug Seumas Mac Bheatha, an lighiche, e dhomh agus thubhairt e gun téid mo leighis agus gum fàs mi nas làidir.” Dh’aithnich am fear an t-ainm Seumas Mac Bheatha, leis cho ainmeil ’s a bha comas an teaghlaich. Bha annas aige den ‘léigh’ a bha seo cho làidir, ghabh e blasad dheth.

Mhothaich am bodach na rinn e agus rinn e fìor ghaire mhór ris an duine. Bha e a’ ghàire cho làidir, bhrist am bodach othras na bronn agus dh’fhalbh a’ phian mhór.

Roimhe cheann tacain, mar a gheall e dha, thill Mac Bheatha. Dar dh’innse am bodach dha na thachair cha tubhairt an lighiche ach “Nach b’ i an fhìrinn a dh’innis mi dhuibh?” agus dh’fhalbh e.

Tadhail air Air an Dara Làimh