Trusaiche blogaichean
Tadhail air Blog Pàrlamaid na h-Alba
Powered by WPeMatico
Fhuair mi leabhar inntinneach a-mach às an leabharlann bho chionn goirid mu thrèanaichean caol-ghèidse (narrow gauge).
Nuair a smaoinicheas sinn air rathaidean-iarainn caol-ghèidse, mar as trice, bidh sinn a’ smaoineachadh air thrèanaichean beaga brèagha a-mach air an dùthaich – a’ Ffestiniog, an Talyllyn, an Corris agus mar sin air adhart.
Anns an leabhar Narrow Gauge Locomotives le Anthony Coulls, tha an t-ùghdar a’ coimhead air loidhnichean is locothan nach eil a cheart cho ainmeil no romansach – loidhnichean bathair ann am mèinnein is cuaraidhean agus eile.
San leabhar, ionnsaich mi gu bheil Taigh-tasgaidh Caol-ghèidse ann an Irchester, Northamptonshire anns a bheil tòrr eisimpleirean de na locothan den t-seòrsa seo.
Thug mi sùil air an làraich-lìn aca agus tha fiosrachadh mu loco a th’ aca air a bheil ‘An Rock’.
‘The Rock”, Taigh-tasgaidh Caol-ghèidse Irchester (Bho Wikipedia commons)
Fhuair mi a-mach gun d’fhuair e a ainm bhon Rock of Gibraltar far an robh e ag obair uair.
Ged a tha ùidh mhòr agam ann an rathaidean-iarainn agus Tìrean Breatannach Thall-thairis (British Overseas Territories), cha robh càil a dh’fhios agam gun robh rathaidean-iarainn ann an Gibraltar uair.
Bha lìonra gu math mòr de rathaidean-iarainn caol-ghèidse ann an Gibraltar airson bathair uair le còrr is 17 mìle de thrac anns na docaichean.
Cha robh trèanaichean luchd-siubhail no ceangal-rèile leis an Spàinn ann riamh.
Ach ged nach eil rathad-iarainn sam bith air fhàgail, tha “an Rock” fhathast a’ ruith ann an Northamptonshire.
Alasdair
Tadhail air Trèanaichean, tramaichean is tràilidhean
Powered by WPeMatico
Gach bliadhna eadar an Nollaig agus a’ bhliadhna ùr bidh mi a’ dol air turas rèile sònraichte. Am-bliadhna, bidh mi a’ dol gu Rathad-iarainn Dhún Phádraig agus Chontae an Dúin (the Downpatrick and County Down Railway) ann an Èirinn.
Tha mi uamhasach dèidheil air Èirinn agus rathaidean-iarainn na h-Èireann agus tha mi air a bhith air gach rathad-iarainn ann an lìonra Northern Ireland Railways agus air beagan ann an Lìonra Iarnród Éireann. A-nis, tha mi airson a dhol air an aon rathad-iarainn gèidse-choitcheann (standard gauge) ann an Èirinn air fad.
80 Class Thumper – tha fear aca glèidhte ann an Dún Pádraig a-nis
Tha e caran iongantach nach eil ach aon dhiubh ann an Èirinn. Rinn mi beagan rannsachaidh air àireamh nan rathaidean-iarainn gèidse-chotcheann glèidhte ann am Breatainn is Èirinn agus seo mar a tha an suidheachadh:
 |
Sasainn | 68 |
 |
Alba
|
7 |
 |
A’ Chuimrigh
|
5 |
 |
A’ Chòrn
|
2 |
Tha sluagh tòrr nas motha ann an Sasainn agus mar sin, bhiodh tu an dùil gum biodh tòrr a bharrachd ann an Sasainn ach tha e daonnan a’ cur iongnadh orm gu bheil nas lugha ann an Èirinn na ann an Alba, a’ Chuimrigh no fiù ’s a’ Chòrn.
Seo cuid de na h-adhbharan airson seo nam bheachd:
Chaidh tòrr de na rathaidean-iarainn a dhùnadh na bu thràithe ann an Èirinn na ann am Breatainn. Chaidh an sgrios as miosa air rathaidean-iarainn Bhreatainn a dhèanamh eadar meadhan agus deireadh nan 1960an ach chaidh tòrr de na gearraidhean ann an Èirinn a dhèanamh na bu thràithe, gu sònraichte ann an Èirinn a Tuath far nach robh riaghaltas Stormont idir taiceil ris na rathaidean-iarainn. Thachair seo mus robh eisimpleir ann de rathaidean-iarainn glèidhte agus aig àm nuair nach robh cus airgead saor aig daoine ann an Èirinn no Breatainn.
Cha b’ ann gus na 1950an a chaidh a’ chiad rathad-iarainn glèidhte ann am Breatainn ath-fhosgladh – an Talyllyn sa Chuimrigh – agus b’ e loidhne phrìobhaideach chaol-ghèidse bheag a bha sin. Cha b’ ann gus na 1960an a chaidh a’ chiad rathad-iarainn gèidse-choitcheann a ghlèidheadh ann am Breatainn. B’ e seo am Bluebell Railway, ann an Sussex, Sasainn. Dh’fhosgail e ann an 1960 – a’ chiad rathad-iarainn gèidse-choiteann glèidhte san t-saoghal!
Gèidse – tha gèidse-choitcheann na h-Èireann (5’3”) eadar-dhealaichte ri gèidse-coitcheann sa chòrr den t-saoghal (4’8 ½“). Bha sin a’ fàgail nach gabhadh trèanaichean a cheannach bho dhùthchannan eile airson loidhnichean ann an Èirinn.
Cha robh Dai Woodman Èirinneach ann – Nuair a chaidh tòrr de na h-einnseanan smùid san RA a chur a-mach à seirbheis, chaidh tòrr aca a cheannach le gàradh-scrap Dai Woodman anns Y Barri anns a’ Chuimrigh. Cheannaich e na ceudan de locothan agus an uair sin, an àite a bhith gam briseadh sìos, chùm e iad agus dh’fhàg e iad sa ghàrradh aige fad iomadh, iomadh bliadhna. Cheannaich luchd-glèidhteachais iad uile thar nam bliadhnaichean. Bha seo uamhasach cudromach ann am fàs nan rathaidean-iarainn glèidhte ann am Breatainn.
Ann an Èirinn, chaidh cur às do locothan smùid na bu thràithe na ann am Breatainn cuideachd, a’ fàgail nach robh cus locothan smùid rim faighinn airson pròiseactan glèidhteachais.
An NCB – bha tòrr einnseanan smùid aig Bùird Nàiseanta a’ Ghuail ann am Breatainn a bha a’ fàgail gun robh tòrr locothan beaga smùid is diosail rim faighinn air deagh phrìs – cha robh sinn fìor ann an Èirinn far nach eil gual ri lorg.
Tha mi a’ smaoineachadh gur e sin as adhbhar nach eil barrachd loidhnichean glèidhte ann an Èirinn. Tha beagan loidhnichean caol-ghèidse (narrow gauge) ann, ach a-rithist, tha tòrr nas lugha ann na bhiodh tu an dùil bhon lìonra mòr chaol-ghèidse a bh’ ann an Èirinn uair.
A bheil adhbhar eile ann? A bheil mi ceàrr? Dè ur beachd?
Alasdair
Tadhail air Trèanaichean, tramaichean is tràilidhean
Powered by WPeMatico
Tadhail air Blog Pàrlamaid na h-Alba
Powered by WPeMatico
Tadhail air Blog Pàrlamaid na h-Alba
Powered by WPeMatico
Tiotal: Fuaran Ceann an t-Saoghail
Úghdar: Aonghas Pàdraig Caimbeul.
Rionnagan: ★ ★ ★ ★ ☆
Bha deagh oidhche aig buill a’ Chomainn san Lios Mhòr o chionn ghoirid ’s sinn a’ beachdachadh air a’ chòigeimh nobhail le Aonghas Pàdraig Caimbeul, “Fuaran Ceann an t-Saoghail”. Chan eil an nobhail seo ach ceud duilleag ‘s a h-ochd a dh’fhaid’ agus, mar sin, ’s e deagh leabhar a tha seo airson beagan eòlais a chur air obair a’ Chaimbeulaich sa chiad dol-a-mach. Agus is math as fhiach seo a dhèanamh a chionn ’s gur e fear de na sgrìobhadairean as comasaiche ann an saoghal na Gàidhlig a th’ ann an “APC”.
’S ann leis na smaointean a th’ aig seann bhoireannach air an àite far a bheil i a’ fuireach (ann an dachaigh-eiridinn) agus le a cuimhne air a’ chiad turas a chunnaic i an duine aice a thòisicheas an nobhail seo. Ach chan ann ach letheach slighe sìos a’ chiad duilleag a thèid sùilean an leughadair mus atharraich cruth an aodainn-chlò; agus ’s e ceàird-eòlas a tha seo a bhithear a’ cleachdadh air feadh an leabhair seo gus sgaradh a dhèanamh eadar guth an t-seann bhoireannaich agus guthan nam prìomh charactaran eile a bhios a’ dèiligeadh rithe. An ann innleachdach is soirbheachail no droil is neo-shoirbheachail a tha an ceàird-eòlas seo ? ’S ann dha gach uile leughadair a tha a’ cheist seo !
A bharrachd air an t-seann bhoireannach, Criosaidh NicNèill, no NicDhòmhnaill, tha triùir charactaran eile ann a tha cudromach: Criosaidh NicGhriogair, ceannard na dachaighe; Criosaidh NicRath, an dotair; agus Ruairidh, fear òg on a’ BhBC, a tha air a bhith ri clàradh sgeulachdan dhaoine on a bha i òg air eagal ’s gum biodh iad air an call.
Chruthaich APC an sgeul seo gu sgileil pìos air phìos ann an dòigh a bhios a’ toirt air an leughadair mothachadh air a’ chòmhstri eadar cuimhne a’ bhoireannaich ‘s seargadh-inntinne agus air a’ bhuaidh a th’ aice air càch.
Ionnsaichidh an leughadair beagan mu bheatha gach caractair, mu bheatha Criosaidh NicDhòmhnaill gu h-àraidh, ‘s tòrr a bharrachd mun Ghàidhealtachd.
A rèir na chaidh a sgrìobhadh ann an lèirmheas anns an Stornoway Gazette, ’s e seo an nobhail as fheàrr aig APC. Chan e sin mo bheachd-sa, ach feumar a ràdh gur e leabhar fìor mhath a th’ ann. O chionn ghoirid, chuala mi APC ’s e ag ràdh gur ann ann an dòigh nas sìmplidhe a bhios e a’ sgrìobhadh (san latha an-diugh ?). Chanainn-sa gun do dh’obraich sin ann am “Fuaran Ceann an t-Saoghail”, gun a bhith a’ toirt air falbh o bheairteas na Gàidhlig aig an t-sàr sgrìobhadair seo.
*Gheibhear an leabhar seo ann am Bùth Chomhairle nan Leabhraichean no air an làraich-lìn aca. £8.99
Tadhail air COMANN LITREACHAS GHLASCHU
Powered by WPeMatico
Le Alexander
An déidh coig no sia bliadhna de thiormachd chruaidh ann an California a Deas, tha an t-uisge geamhradail ann mar bu chóir
Tadhail air Latha ann an L.A.
Powered by WPeMatico
Air oidhche Dhiardaoin gach mìos ann an Sgoil Ghàidhlig Ghlaschu, 7.30f.
Meeting monthly on Thursday nights in Sgoil Ghàidhlig Ghlaschu, 7:30pm.
13mh Dàmhair 2016 (13-10-2016), Bill Innes
The Humour of the Bard! Donald MacIntyre’s satire “MacPhàil is MacThòmais” [Talk in English]
17mh Samhain 2016 (17-11-2016), Niall Bartlett
‘Ìompaireachd agus gnìomhachas air Eilean Leòdhais ri linn MhicMhathain, 1844 – 1918’[Ann an Gàidhlig]
15mh Dùbhlachd 2016 (15-12-2016), Murchadh Peutain
‘Ann an Làrach-coise Ghaisgich’ [Ann an Gàidhlig]
19mh Faoilleach 2017 (19-01-2017), Àrd Ollamh Conchúr Ó Giollagáin (Soillse / SMO)
‘Staing nan Gàidheal ann an Alba agus ann an Èirinn: a strì leis an fhìrinn’ [Ann an Gàidhlig]
16mh Gearran 2017 (16-02-2017), Prof. Alan Riach (University of Glasgow)
‘The Birlinn of Clanranald’ [Talk in English]
16mh Màrt 2017 (16-03-2017) Iseabail Mhoireach
‘Astar – Gleann Tholastaidh’ [Ann an Gàidhlig]
20mh Giblean 2017 (20-04-2017) Rosemary Ward
‘Litreachas agus foillseachadh Gàidhlig: an ath cheum?’ [Ann an Gàidhlig]
18mh Cèitean 2017 (18-05-2017)
Coinneamh Bhliadhnail / AGM
Tadhail air Comann Gàidhlig Ghlaschu
Powered by WPeMatico
Le tnagblog
1. Tha ‘the shift’ an an aon rud ris ‘the Christmas’
2. Chan eil e gu diofar dè cho acrasach sa tha thu, chan eil e ceart gu leòr leumadair ithe
2. Is cuma cé chomh hocrasach is atá tú, níl sé ceart go leor deilf a ithe.
3. Tha iad a’ toirt spèis don a chlub agus an DJ tro bhith a’ pògadh an làr
3. Tugann siad ómós don chlub agus don DJ tríd an t-úrlár a phógadh.
4. Tha iad nas trìce air an làr na tha iad air an casan fhad ’s a tha iad a’ dannsa
4. Bíonn siad ar an úrlár níos minice ná mar a bhíonn siad ar a gcosa agus iad ag damhsa.
5. ’S urrainn do bhalaich deideag ionndrainn cuideachd
5. Is féidir go mbraitheadh buachaillí bréagáin uathu freisin.
6. Tha na h-Eirinnich dìreach cho math air Ballgown Sundays
6. Tá na hÉireannaigh díreach chomh maith céanna ag Ballgown Sundays
7. Tha Gramaphones ann airson a’ bhith ‘g òl às
7. Tá Gramaphones ann le bheith ag ól astu.
8. Tha Scooby Snacks cho dona ris an diabhal fhèin
8. Tá Scooby Snacks chomh dona leis an diabhal féin.
9. Tha tòrr dealbhan riatanach aig Pàirc Celtic
9. Tá carn mór griangraf riachtanach ag Páirc Celtic.
10. Tha Inbhir Nis dìreach mìorbhailleach
10. Tá Inbhir Nis go hiontach ar fad
11. Tha na h-Albannaich gu math deigheil air ceilidh (leisgeul daoine a bhualadh fhad sa tha Robert Robertson a’ seinn)
11. Tá na hAlbannaigh tógtha leis na céilithe (leiscéal is ea é daoine a bhualadh a fhad is a bhíonn Robbie Robertson ag seinnt).
12. Tha tuigs’ na Gàidhlig/Gaelige a’ fàs nas fheàrr fhad ‘s a tha an co-mheas eadar deoch-làidir agus d’fhuill ag èirigh.
12. De réir mar a ardaíonn leibhéal an alcóil san fhuil, is é is fearr a thuigtear an Ghaeilge/an Ghaidhlig.
13. ’S urrainn do sgiathan cearc a bhith nan mìlsean a bharrachd air cursa-toiseachaidh ann an Alba
13. Is féidir sciatháin chirce a ithe mar mhilseog chomh maith le cúrsa tosaigh in Albain.
14. Tha gaol air nigheanan na h-Eireann air Robert Robertson nas laidire nan gaol aig na h-Albannaich air
14. Tá an grá atá ag na hÉireannaigh do Robert Robertson níos láidre ná an grá atá ag na hAlbannaigh dó.
15. ’S urrainn do dheoch-làidir a bhith mar breacaist, lòn agus dinneir nuair a tha na h-Eirinnich agus na h-Albannaich còmhla
15. Bíonn an deoch mar bhricfeasta, lón agus dinnéar nuair a bhíonn na hÉireannaigh agus na hAlbannaigh le chéile.
16. Feumaidh tu fèineag fhaighinn sa fras
16. Is féidir féinphic a ghlacadh sa chith.
17. Tha cliath-bhogsa leann a’ cumail droch cheann ghoirt air falbh
17. Cuireann cliathbhosca beorach na póit díot.
18. Ged a tha na h-Eirinnich còltach ri Micheal Flatley….chan fhaigh na h-Albannaich càil ach Micheal Fat Knee.
18. Chomh fada is atá na hÉireannaigh cosúil le Michael Flatley…. Ní éiríonn leis na hAlbannaigh ach Michael Fat Knee a bhaint amach.
19. Tha alter egos again eadar Eirinn is Alba
19. Tá alter egos ag Éire agus ag Alba
20. Tha gaol aig Glaschù air na Nollaige
20. Tá grá ag Glaschú don Nollaig.
Tadhail air Taigh na Gàidhlig
Powered by WPeMatico
Le monanicleoid
Cha do sgrìobh mi an seo o chionn fhada, barrachd na mìos gu lèir. Tha liosta bheachdan agam agus corra alt a thòisich mi, ach bha mi trang le rudan eile anns na seachdainean sa chaidh agus cha robh ùine agam crìoch a chur orra agus am foillseachadh. Agus an uair sin bha mi a’ faireachdainn dona mu dheidhinn agus thòisich mi am blog a sheachnadh gu lèir. Tha sin gu math tipigeach na mo bheatha, nuair a tha mi mi-thoilichte le mo chuid dìcheall ann an cuspair air choireigin, gu tric bidh e a’ bualadh mo chogais agus bidh e nas doirbhe is nas doirbhe dhomh tilleadh dhan rud sin agus leantainn orm.
Saoilidh mi gur e leantaileachd am facal a tha cudthromach an seo, agus bha mi an còmhnaidh a’ strì le sin. Gu tric tha mi ag iarraidh leantainn orm le rudeigin, agus cha dèan mi an gnothach air, bidh mi ga dhàileachadh, agus an uair sin tha nàire orm oir tha mi a’ faireachdainn gu bheil mi leisg, agus bidh mi a’ teicheadh bhon rud sin. (Seo as aobhar nach do chuir mi crìoch air a’ cheum agam air an oilthigh fhathast, mar eisimpleir… ^^)
Ach air an làimh eile, bu chòir dhomh aideachadh dhomh fhìn nach eil mi leisg agus gu bheil mi a’ dèanamh an gnothach air iomadh rud. ‘S ann dìreach chionn goirid, nuair a bha mi mi-thoilichte leam fhìn agus a’ faireachdainn neo-choileanta, gun do chuimhnich mi gu h-obann gu bheil mi air corra rud ùr a thòiseachadh anns an leth-bhliadhna sa chaidh, agus gu bheil a’ mhòr-chuid dhaibh a’ dol reusanta math agus a’ toirt tlachd is misneachd dhomh:
Aig deireadh na bliadhna sa chaidh, chuir mi romham trì rudan ùra ionnsachadh: cluich na fideige, an cànan Eabhra, agus snìomhadh le feàrsaid. Beagan mìosan as-dèidh sin, as t-Earrach, thòisich mi trì rudan ùra eile (cha do mhothaich mi sin ach o chionn goirid): am blog seo, lùth-chleasachd gach madainn, agus fàs glasraich air a’ bhalconaidh. Co-cheangailte ris na dà rud mu dheireadh sin, dh’ fheuch mi cuideachd biadh nas fhallaine ithe san fharsaingeachd.
Mar sin, seadh, chan eil an cidsin agam uabhasach sgiobalta, ach tha tomàtothan is cularanan a’ fàs taobh a-muigh doras a’ chidsin. Chan eil mi a’ leantainn orm gu dìcheallach leis a h-uile cànan a dh’ ionnsaich mi a-riamh, ach tha cead agam a bhith moiteil asam fhìn oir tha mi comasach cànan ùr ionnsachadh gu math luath. Chan eil mi air tighinn uabhasach fada leis an fhideig, ach cha robh foghlam ciùil agam riamh roimhe, agus tha mi sona gu leòr leatha. Tha mi fhathast ag ithe cus stuth mi-fhallain, ach tha mo cholann slan is làidir agus bu chòir dhomh a bhith taingeil airson sin.
Agus tha a h-uile rud seo air an aon leasan a theagasg dhomh: thig soirbheas le ceumannan beaga. Agus ma nì mi rudeigin a tha cudthromach dhomh gach latha, bidh e a’ toirt toileachas dhomh fiù ’s mura bheil mi a’ faicinn soirbheas no leasachadh gach latha. Agus ma dhìochuimhnicheas mi e latha air choireigin, no mura bheil tìde agam, chan e aobhar nàire a th’ ann agus faodaidh mi dìreach leantainn orm an ath-latha.
Leugh mi alt brèagha air Féill Lùnasdail air a’ bhlog seo à Éirinn (Beurla). Tha mi ag aontachadh gu bheil e cudthromach gur e féill Tailtiu a th’ ann, chan e féill Lugh. Ann an dualchas cuid de na sgìrean na Gearmailt, ’s e mìos Mhoire a th’ anns an Lùnasdal, co-cheangailte ri beannachd nan lusan is buain an arbhair. Chuir e nam chuimhne gur e seo an t-àm dhen bhliadhna gus urram a chur air na tha a’ toirt dhomh altram is beathachadh: màthair na tìre, mo cholann, caraidean, tidsearan, daoine bhrosnachail is cuideachail, daoine a chruthaicheas rudan àlainn.
Thòisich mi am blog seo leth-bhliadhna air ais, aig Féill Brìghde. Tha e air sonas is brosnachadh is iomadh beachd ùr a thoirt dhomh. Chan eil mi ag iarraidh a dhearmad agus tha mi a’ cur romham cumail orm sgrìobhadh an seo turas no dà gach seachdain.
(Tha mi fhathast ag iarraidh corra alt fhoillseachadh a sgrìobh mi anns na seachdainnean sa chaidh, mar sin cha bhi dad a’ nochdadh le cinn-latha ùra airson greis ach le cinn-latha bhon Òg-mhìos is Iuchar.)
Tadhail air an claidheamh is an fheàrsaid
Powered by WPeMatico