togblog

Gaoth a Tuath

Duanag a fhreagras air an ràith.

Chaidh tìr fo gheas dhut
Reòth thu talamh
Reòth thu tìm
Gun fhiosta dhomh
Bha thu nam chuideachd
Èaladh air mo chùl
Meòir air m’ amhaich
Biorg nam chraicreann
Bheòthaich thu m’ aigne
Le cagar nam chluasan
Gealladh a’ gheamhraidh
Seanachas na faiche bàine
Mac-shamhla macanta
Do fhìor ghnè
Flinn riaslach
Mu mo chasan
Eòin air am pasgadh
Ris na creagan
Bileag a’ lubadh
Ro d’anail chranndaidh
Mac-talla na dìthreibh
Deò bhiastan cèin
Cuan glas-chridheach
Coigreach an fhàsaich
Air allaban gu deas
A chaidh air dìochùimhne
Bhon uiridh

Tadhail air

Geama ùr: Valryia Tear

‘S e geama cluich mas fhìor (RPG) air stoidhle Sheapanach 2D airson aon chluicheadair a th’ ann am Valyria Tear agus cluichidh tu ann an saoghal meadhan-aoiseach. Tha a’ chiad eapasod dheth deiseil a-nis.

Thèid thu an riochd Bhreannain, seo òganach ’s èiginn dha strì airson sealbh air criostal dìomhair. Le taic an nì chumhachdaich sin, gheibh e a-mach mun chunnart a thàinig air an t-saoghal aige ach cuideachd mu mhisneachd is gaol.

Sa gheama seo, gheibh thu sgeulachd tharraingeach, rùrachadh air mapa dathail, còmhragan, stiùireadh phearsachan, tòimhseachain is a bharrachd.

Source: Fòram na Gàidhlig

Tadhail air Fòram na Gàidhlig – Naidheachdan / News

Cunnart an lùib a’ bhuannachaidh

Le Steaphan

Beachd air dè a tha “buannachadh” a’ ciallachadh do phàrtaidh le cion àireamhan ann am pàrlamaid chèin.

Cofhurtachd Westminster – am fàs buill an SNP ro shocrach ri tìde?

Le Steaphan Mac Risnidh

Thugadh teachdaireachd shoilleir le taghadraidh na h-Alba nuair a bhòt a’ mhòr-chuid airson a’ Phàrtaidh Nàiseanta ann an 48 de 59 roinnean Phàrlamaid Westminster. Tha sin a’ fàgail nach do bhuannaich air neo nach do ghlèidh na pàrtaidhean eile ach 11 seataichean ann an Alba uile gu lèir. Gidheadh, ged as e dearbhadh eile a th’ anns an toradh-taghaidh seo gum bu mhiann le Alba fuireach san Aonadh Eòrpach, chan eil e coltach gun toir buill-phàrlamaid na h-Alba suas an suidheachain aig Westminster, anns an aithghearrachd co-dhiù, airson sin a thoirt gu buil.

Ach, ciamar a rèiticheas iad an toil sin agus a bhith a’ tathaich pàrlamaid sa bheil an guthan air am mùchadh le cion àireamhan? Ged a chuireadh iad bile airson neo-eisimeileachd mìle turas fa chomhair nam ball, mar a dh’fheuch iad a-cheana, cha rachadh e troimhe. Ged a rachadh e troimhe, chan fhaigheadh e seachad na ceudan de chnapan-starra eile. Ged a bhòtadh a h-uile gin dhiubh an aghaidh nam poileasaidhean teannais a tha a’ slacadh air na bochd no air duine sam bith aig nach eil stòras mòr airgid ann am falachan air choireigin, cha sgathadh sin air an riaghaltas as coireach dhaibh. Cumaidh na Tòraidhean orra a’ glamhadh suas earras na h-Alba air leas an caraidean bronnach air cheann, no air cùlaibh, chompanaidhean beartach, agus se cnag na cnuise nach urrainn do na h-Albannaich hò-rò a dhèanamh an aghaidh mòr-chuid nan Tòraidhean agus nan 400+ ball Sasannach a tha air tì Alba a shlaodadh leotha às an AE ann an ùine gun a bhith fada.

Air an dàrna taobh, ’s fheàirrde 48 buill thogarrach an SNP a bhith ann an Westminster seach muinntir na dùthcha a bhith umhail don iomadh poileasaidh dealbhte ann an Sasainn a tha mì-fhreagarrach don dùthaich aca fhein. Air an taobh eile, ma bhios buill Westminster an SNP gan socrachadh fhein ro dhomhain ann an Lunnainn, dh’fhaodadh iad toirt air a’ phàrtaidh fiaradh air falbh bhon rùn daingeann airson neo-eisimeileachd do dh’Alba. Dhomhsa dheth, tha cunnart mor na lùib gum fan na buill SNP ann an Westminster tuilleadh is fada, a’ fàs ro chofhurtail agus am miann airson neo-eisimeileachd a’ lagachadh ri tìde.

Air dhomh sin a radh, tha mi an dòchas gu bheil a’ chòir air ar cùisean fhèin a riaghladh gu nàiseanta ‘s gu h-eadar-nàiseanta na mhàthair-adhbhar don phàrtaidh fhathast. Ma tha, ’s fheudar gur e roi-innleachd gheàrr-ùineach a th’ aca. Beart-èiginn, mar gum b’ eadh, gus an cuideam a chumail air cò air bith a tha anns a’ phrìomh-chathair Bhreatannach fhad ’s a thathar ag ullachadh aig an taigh airson an dùthaich a leigeil dha reir.

Tadhail air

Cha toigh leam am plìon ud

Le Steaphan

Tomhas de bhàrdachd eile. Tha seo co-cheangailte ris na beachdan aig mòran de luchd-“cha bu chòir” air na meadhanan sòisealta nuair a thug iad mun aire droch-bhuil “Breat-a-mach”. Dhan sgrìobhadair seo, bha nàdar de “phlìonas” a’ tighinn tarsaing anns a’ bheòlagraich mhilis a bha a-nis a’ dol air ais ’s air adhart air Twitter eadar muinntir “bu chòir” agus “cha bu chòir”.

Cha toigh leam am plìon ud

Beul-bòidheach muinntir “nach bu chòir”

guth a ràdh tuilleadh,

oir cha toigh leam am plìon ud.

B’ e an-dé an latha agus an-sin an t-àm,

ach b’ e Lunnainn an taghadh

’s chan e Bhruiseal an roghainn,

is cha toigh leam am plìon ud.

“Cha ghabh an Roinn-Eòrp’ sinn

a-muigh no ’mach ,

is chan fhaighear an-dé

air ais an-diugh”, ars’ iadsan.

B’ e Lunnainn an taghadh

is cha b’ e Bhruiseal an roghainn.

cha toigh leam am plìon ud.

A’ gabhail orr’ an-diugh gun till an tìm

a thugadh air falbh leis na breugan mìn,

ged a b’ e Lunnainn an taghadh

’s nach b’ e ’Bhruiseal an roghainn. …

…Ò, cha toigh leam am plìon ud!

Mur b’ e Murphy, no Brown,

cò ach Darling nan àite?

Ach, fhuair sinn Mundell beag

leis an fhaite-ghàire.

Ò, cha toigh leam am plìon ud!

Chuir iad às an cuirp

mun t-suaile san domhain

“Dar a ruigeas sinn am bàrr,

se an sgeir a bhios fodhainn!”

…Cha toigh leam am plìon ud….

Gach neach ´s a thoil fhéin

“Och is ochan nan och éire!” …

… B’ e Lunnainn an taghadh

’s cha b’ e ’Bhruiseal a roghainn. …

.. Ubh, cha toigh leam am plìon ud.

Le Steaphan Mac Risnidh

Tadhail air

Gaelic 2030 conference – summary #gàidhlig #cleachdi

Le Oifigear Gàidhlig

The Scottish Parliament’s think-tank Scotland’s Futures Forum held a conference about Gaelic on the 6th of December. It was entitled ‘Buaidh is piseach – Scotland 2030: Gaelic – what would success look like?’ The aim of the conference was to look forward at the position that Gaelic could and should have in 2030 and further … Leugh an corr de

Tadhail air Blog Pàrlamaid na h-Alba

Gàidhlig gun ghnè?

Le lasairdhubh

lenguaje_inclusivo Ciamar a bhiodh eadh, nam faigheamaid cuidhteas gnè agus na tuisealan ann an Gàidhlig? Thòisich mi a’ smaoineachadh air an ceist seo an dèidh dhomh alt a leughadh anns an Washington Post mu oidhirp seòrsa Spàinnis a chruthachadh gun ghnè ann an Argentina, air sàillibh ’s gu bheil cuid am beachd gu bheil ceangal eadar cànan le gnè agus gnèitheachas.

Abair gun dèanadh gluasad dha leithid diofar nam obair-sa. An ùine a bhios mi a’ cosg a’ feuchainn ri gnè agus na tuisealan a sparradh a-steach ann an inntinnean na oileanaich bochd agam, cha ghabh eadh tomhas. Is gann gun tig neach thugam a-nis a-mach à FMG le gnè agus na tuisealan coileanta aca, agus fiù ’s am measg cuid a fhuair Gàidhlig san dachaigh agus FMG, is àbhaist gum bi gnè agus na tuisealan aca fhathast cugallach.

O chionn fhada, dh’fheòraich mo cho-obraiche, Meg Bateman, carson a tha sinn fhathast a’ teagasg riaghailtean nach eil bitheanta tuilleadh? Carson a dh’fheumas sinn uibhir de phinn dearg a chleachdadh nar n-obair? (Faic: Gàidhlig Ùr, 2010)

Na gabhaibh dragh. Chan eadh rud a nì aon neach fa leth a tha seo. Bidh mi fhathast a’ teagasg na seann riaghailtean. Gus obair fhaighinn agus gus a bhith air an aithneachadh mar Ghàidheil le ’deagh Ghàidhlig’, feumaidh na riaghailtean traidiseanta uile a bhith aig na oileanaich agam. Ach ’s fhiach eadh faighneach, le bhith a’ cumail oirnn a’ teagasg na riaghailtean seo, dè da-rìribh a tha sinn a’ glèidheadh, agus dè na cothroman a tha sin a’ call?

Dè ur beachd?

PS, seo na riaghailtean gun-ghnè a chleachd mi gu h-àrd:

Riochdair: an seann riochdair neodrach Gàidhlig, eadh;

Riochdair sealbhach: am fear fireann, a (le sèimheachadh), ach chan eil fios agam gu bheil seo ceart. Is dòcha gum bu chòir riochdair sealbhach neodrach fa-leth a chleachdadh;

An t-alt singilte: an/m, (gun sèimheachadh, gun t-) anns a h-uile tuiseal;

An t-alt iolra: na (gun h-) anns a h-uile tuiseal;

Am buadhair: gun sèimheachadh, gun chaolachadh anns a h-uile tuiseal;

An t-ainmear singilte: gun chaolachadh anns a h-uile tuiseal;

An t-ainmear iolra: am foirm bunasach iolra anns a h-uile tuiseal.

Chan eil fhios ’m dè mholainn fhathast a thaobh riochdairean roimhearach, no riochdairean roimhearach sealbhach. Beachdan?

Tadhail air Air Cuan Dubh Drilseach

Geàrr-chunntas air Co-labhairt #Alba2030 #gaidhlig

Le Oifigear Gàidhlig

Chùm Fòram Alba air Thòiseach, tanc smaoineachaidh Pàrlamaid na h-Alba co-labhairt mun Ghàidhlg air 6 Dùbhlachd. B’ e ‘Buaidh is piseach – cò ris a bhiodh soirbheas dhan Ghàidhlig coltach’ an t-ainm a bh’ oirre. B’ e amas na co-labhairt coimhead air adhart ri suidheachadh na Gàidhlig ann an 2030 agus nas fhaide air adhart … Leugh an corr de

Tadhail air Blog Pàrlamaid na h-Alba

On Gaelic, Language and Identity

Le Bella Caledonia Editor

Scotland is evolving as a country, as a cultural entity, as a place that knows itself. * The contradictory and dividing myths we’ve told ourselves (and been told) are falling apart. One of the enduring mythologies is that of the “divided self” – from the “double and divided” Scottish self in literature including Hogg’s The […]

Tadhail air Ghetto na Gàidhlig – Bella Caledonia

Education and the colonisation of the Gàidhlig mind … 2

Le Bella Caledonia Editor

Part two of Iain MacKinnon’s exploration of colonisation and education in the Scottish and global context – see part one here. In the nineteenth century fairly direct forms of oppressive violence and terror appear to have been used in efforts to frighten young Gaels into abandoning their language. That physical force and forms of psychological […]

Tadhail air Ghetto na Gàidhlig – Bella Caledonia

Education and the colonisation of the Gàidhlig mind

Le Bella Caledonia Editor

In 1755 the Scottish Enlightenment historian and future rector of Edinburgh University, Reverend William Robertson, delivered a sermon on the role of ‘the divine wisdom, in the government of the world’. Robertson was convinced that Christianity’s role in history was to redeem the vices and perfect the virtues of all human societies, and his sermon […]

Tadhail air Ghetto na Gàidhlig – Bella Caledonia