Gael in Edinburgh

Le Gordon Wells

Select any video clip in this landscape format, or use the phone-friendly portrait layout.

Writer, poet, and “Edinburgh Gael” Martin MacIntyre (Màrtainn Mac an t-Saoir) is the subject of our latest “Extensions” project, in which we present narrative, conversational, and poetic samples of Gaelic and other languages in previously unexplored contexts. Martin himself is the narrator of both the Gaelic and English versions of the introductory documentary, and we were delighted to engage Ifor ap Glyn, and Noèlia Díaz-Vicedo, Martin’s collaborators on A’ Ruith Eadar Dà Dhràgon, for the Welsh and Catalan versions. Martin’s own recitations of Canaidh, Foghar Dhùn Èideann, and Litearras san Smior give a taste of his wide-ranging poetic output.

In the recorded conversation he talks to Island Voices co-ordinator, Gordon Wells. In the full version, the topics covered include Martin’s island family connections and his Gaelic learning journey, comparing and contrasting island and mainland urban contexts, as well as questions around multilingualism, and discussion of literacy and oral and written literature. In conclusion the possible affordances of new media are also considered.

In an alternative approach that may suit learners or non-speakers of Gaelic, the same conversation is broken down into short extracts, which are optionally supplemented with auto-translatable subtitles and/or wordlinked transcripts:

In Part 1, Martin outlines his island connections to Benbecula, South Uist, and Barra, reeling off a sloinneadh of impressive length that traces his genealogical roots on his father’s side as far back as the late 17th century. He visits when he can, though he has always been mainland-based, having been brought up in Lenzie, a town to the north of Glasgow which itself has a Gaelic-based name.

In Part 2, Martin talks about his Gaelic learning journey, an interest that has been with him since his first visit to South Uist with his father and brother when he was still in primary school, where he first encountered the language in an extended family and community setting. He describes his father’s initial surprise at his son’s interest, and how in time they came to speak Gaelic to each other more and more, and how this also helped when it came to raising his own children with Gaelic.

In Part 3, Martin first develops his thoughts on the affective implications of language choice and use, particularly in relation to emotional bonds, for example between family members. The conversation moves on to consideration of community factors in Gaelic use and maintenance in a context of ongoing language shift to English, and his own family’s notable success in passing the language on to a new generation in the urban context of Edinburgh. He cites close family connection, the importance of habitual use of the language, including listening to Gaelic radio, and involvement in school and community activity as crucial factors.

In Part 4, still discussing Gaelic’s minority status in Edinburgh, Martin suggests the evident multicultural milieu may in some ways and in some situations make it comparatively easy to mount Gaelic events, while also noting that he perceives a move towards more specifically Gaelic activities among Gaelic communities. He goes on to describe the inspiration he has derived from other minority language contexts, particularly Catalan and Welsh, and his collaborative work with poets in those languages in one of his latest books.

In Part 5, moving on from other multilingual contexts the conversation turns to questions of literacy and literature in a Gaelic context, where many of the most fluent speakers of Gaelic do not habitually read or write it. Martin reflects on the lasting legacy of the historically poor treatment of the language in education, while also recording his appreciation of the Gaelic oral tradition, and of songs and stories created by speakers who were not writers.

In Part 6, the conversation moves on to discussion of possible positive steps that may help ameliorate a difficult situation for Gaelic. Martin points out that, irrespective of age, people are capable of learning new skills, for example in the use of computers. Traditional speakers’ knowledge of the cultural and oral tradition should be valued. At the same time, he notices more confident use of Gaelic on social media. Picking up on voice-notes, he also suggests that new technologies could enable easier creation of audio-books that could help bring new literature closer to traditional speakers.

Powered by WPeMatico


Tadhail air Island Voices – Guthan nan Eilean

An ath choinneamh – An Dr Michel Byrne

Le comanngaidhligghlaschu

Comann Gàidhlig Ghlaschu

2024 – 2025

A’ coinneachadh gus meòrachadh mu dhualchas, litreachas, òrain is eachdraidh nan Gàidheal is na Gàidhealtachd – tro mheadhan na Gàidhlig. Gach coinneamh ann an Seòmar Bhlythswood, Leabharlann Mhitchell, oidhche Dhiardaoin, 6.30f. Ri fhaighinn air-loidhne tro ‘Teams’ cuideachd – cuiribh fios gun rùnaire airson ceangal-lìn, dà latha ron àm <a_maccoinnich@hotmail.com>.

Meeting monthly on Thursday nights (6.30), Sgoil Ghàidhlig Ghlaschu, to discuss various aspects of Gaelic and Highland language, culture and history.  All talks in Gaelic. Meetings accessible remotely via teams. E-mail the secretary, address above, two days before the meeting.

       
  10 Dàmhair   Raghnall Macilledhuibh Oilthigh Dhùn Èideann     Iain Mac an Deòir (1802–72): Eachdraidh Ìle, Dhiùra ’s Cholasa o Bheul nan Daoine  
  21 Samhain      Ceit Fhoirbeis, BPA; Leas-Phrìomh-mhinisteir is Ministear na Gàidhlig     Bile nan Cànan Albannach .  
  12 Dùbhl’d     An Oll. Roibeard Ó Maolalaigh Oilthigh Ghlaschu   Ainmean-àite Gàidhlig ann an Carraig Shiorrachd Àir    
  16 Faoill’ch       Mgr Dòmhnall Moireasdan BBC Naidheachdan     Fred MacAmhlaigh: an duine, an tùsaire craolaidh, an sgoilear agus am bàrd  
  13 Gearr’     An Dr Michel Byrne Oilthigh Ghlaschu     ‘Co-chruinneach’ 1831: duanaire Peairteach  
  20 Màrt       Beth Frieden Glaschu     Bàrdachd agus còmhradh
  24 Gibl’n           An Dr Petra Poncarová & an Dr Tòmas MacAilpein, Oilthigh Ghlaschu     Fionnlagh Iain MacDhòmhnaill (1925-1987): Sgrìobhadair, Riochdaire, Neach-deasachaidh
    15 Cèit’n         Coinneamh Bhliadhnail   / AGM  

Fàilte chridheil oirbh uile / All welcome.

Ballrachd bliadhnail a’ Chomainn, £25; ballrachd teaghlaich, £30. Faodaidh aoighean £5 a phàigheadh rèir an toil. Oileanaich is sgoilearan – an asgaidh.

Annual membership, £25, family membership, £30, guests, suggested contribution, £5.

Students and schoolchildren free.

Le taing gu Glaschu Beò airson an taic ann bhith a’ cleachdadh Leabharlann Mitchell

Powered by WPeMatico


Tadhail air Comann Gàidhlig Ghlaschu

Plana BSL ùr air fhoillseachadh

Le Oifigear Gàidhlig

Bu chòir cothrom a bhith aig a h-uile duine ann an Alba cothrom co-ionnan a bhith aca com-pàirteachadh leis a’ Phàrlamaid aca, ge b’ e dè an cànan a th’ aca, a’ gabhail a-steach coimhearsnachdan Bodhar agus Bodhar-dall. Gus am prionnsabal seo a chur an gnìomh airson nan coimhearsnachdan sin, tha sinn air am Plana … Leugh an corr de Plana BSL ùr air fhoillseachadh

Powered by WPeMatico


Tadhail air Blog Pàrlamaid na h-Alba

Fios naidheachd: Tachartasan ceann-bliadhna na Pàrlamaid a’ leantainn le turas gu Sauchie agus Alamhagh

Le Oifigear Gàidhlig

Tha an t-Oifigear Riaghlaidh a’ tadhal air Sauchie agus Alamhagh ann an roinn Alba Mheadhanaich agus Fìobha air a’ mhìos seo gus coinneachadh ri muinntir na sgìre a bhruidhinn mun Phàrlamaid aca. Tha na tursan nam pàirt de shreath thachartasan anns gach tè de na h-ochd roinnean pàrlamaid Albannach a’ comharrachadh 25mh ceann-bliadhna de Phàrlamaid … Leugh an corr de Fios naidheachd: Tachartasan ceann-bliadhna na Pàrlamaid a’ leantainn le turas gu Sauchie agus Alamhagh

Powered by WPeMatico


Tadhail air Blog Pàrlamaid na h-Alba

Tùr Innealta

Le lasairdhubh

Ciamar a chanar artificial intelligence anns a’ Ghàidhlig?

Nuair a thig teicneòlas ùr sam bith am bàrr, daonnan ’s e ceist a th’ ann—anns a h-uile cànan ach a’ Bheurla mar as tric—dè briathar ùr a chleachdar air an teicneòlas sin? An dèan sinn tar-litreachadh air an ainm Bheurla mar a rinnear le ‘fòn’, an cruthaich sin briathar ùr freumhaichte anns a’ Ghàidhlig mar a rinneadh le ‘eadar-lìon’, no an dèan sinn rudeigin eadar a dhà mar a rinneadh leis a’ bhriathar ‘teicneòlas’ fhèin?

Tha a’ cheist seo na cùram don chuid a sgrìobhas ficsean saidheans gun teagamh, ach cuideachd, ’s e tè a bheir buaidh air an dòigh anns am bruidhinn sinn mu theicneòlas anns na naidheachdan agus air an dòigh anns an tèid saidheans agus teicneòlas a theagasg anns na sgoiltean. Agus dh’fhaodadh i a bhith connspaideach cuideachd aig amannan, le diofar bheachdan aig diofar dhaoine air an fhreagairt a b’ fheàrr dhi.

A thaobh artificial intelligence, tha mi air ‘tuigse innealta’, ‘tuigse innleachdail’, ‘faisneis fuadain’, agus ‘inntinn fuadain’ fhaicinn, ged nach eil gin dhiubh stèidhichte fhathast, chanainn. ’S e an cleachdadh as cumanta air fad, ann an sgrìobhadh Gàidhlig, ach cuideachd ann an labhairt, bhite an dùil, gun cleachdar an acronaim ‘AI’ air iasad bhon Bheurla, agus tha sin nàdarra gu leòr, ach dè ma tha sin ag iarraidh an abairt shlàn a chleachdadh? Dè bhiodh ciallach anns a’ Ghàidhlig an uair sin?

Mar a chithear bhon thiotal, b’ fheàrr leamsa ‘tùr innealta’, agus bu toil leam mìneachadh carson.

A’ tòiseachadh le artificial, agus a-mach à ‘fuadain’, ‘brèige’ agus ‘innealta’ mar eadar-theangachaidhean, saoilidh mi gur e ‘innealta’ am briathar as iomchaidh anns a’ cho-theacsa seo. Tha blas rudeigin breitheach, àicheil air na faclan ‘fuadain’ is ‘brèige’, coltach ri fake sa Bheurla. Tha ‘innealta’ nas neodraich, chanainn, a’ riochdachadh rudeigin a chaidh a chruthachadh le innleachdan daonna seach gnìomhan nàdarra.

Tha an t-eadar-theangachadh air intelligence nas dorra gu cinnteach. Tha iomadh briathar Gàidhlig mun cuairt air a’ bhun-bheachd a tha ga riochdachadh an seo le intelligence sa Bheurla: ‘tuigse’, ‘gliocas’, ‘inntinn’, ‘tulchuis’, ‘ciall’, ‘aigne’, ‘mothachadh’ uile nam measg. Ach dhòmhsa dheth, co-dhiù, ’s e ‘tùr’ am briathar as fhaisge air intelligence anns an t-seagh ‘comas-smaoineachaidh’ mar a thèid ciallachadh nuair a thathas a-mach air ‘AI’.

Chan e facal uamhasach cumanta a th’ ann an ‘tùr’ anns an t-seagh seo, ach chan eil e uile gu lèir à cleachdadh fhathast nas mò, gu h-àraidh anns an abairt ‘gun tùr’, agus tha am buadhair stèidhichte air, ‘tùrail’, reusanta bitheanta, cuideachd. Agus saoilidh mi gu bheil e nas fheàrr a bhith a’ tarraing air faclan nach eil ro chumanta nuair a nithear briathran no abairtean ùra mar seo, gus “semantic overload” a sheachnadh, mar a theireadh Wilson McLeod ris, .i. a’ cur cus chiallan air àireimh bhig de bhriathran làitheil, rud a gheibhear nan cleachdte ‘tuigse’ an seo, tha mi a’ creidsinn.

Mar sin, bidh mi a’ cleachdadh ‘tùr innealta’ anns an ath nobhail agam. Tha mi air fàs cleachdte ris, agus tha e a’ còrdadh rium, ach sin mise. Saoil, dè ur beachd-se? Dè mholadh sibhse?

Powered by WPeMatico


Tadhail air Air Cuan Dubh Drilseach

Audrey and the Dragon

Le Gordon Wells

Leaflets16to9

It was a stormy night, with serious flooding to the south and Met Office warnings to avoid driving, but even so there was a sturdy local attendance for this fascinating double bill at Barmouth’s Dragon Theatre on November 23rd. Tayo Aluko had driven up from Cornwall in the morning to be ready to perform his one-man play “Just an Ordinary Lawyer” in the evening slot at 7.30pm. This was preceded at 5pm by the multilingual local launch and discussion of the Island Voices video, “Jamiekan ina Wielz” featuring Audrey West.

In addition to Jamaican and Gaelic, this video is currently also available online in Welsh, English, and Portuguese, with the prospect of other languages to follow in line with our “Other Tongues” and “Extensions” initiatives. We didn’t get a chance to sample all of these on the night, but we were pleased to include Welsh, in addition to Jamaican itself, through the skilful chairing of panel presentations and wider discussion by Ifor ap Glyn (National Poet of Wales 2016-2022), who had himself supplied the Welsh translation and narration of the film.

With contributions also from Rita Stringer at the Diversity Project of the Dictionary of Welsh Biography, and from Island Voices’ co-ordinator Gordon Wells, the discussion was wide-ranging, touching on what we mean by “Black history” or “Welsh history”, or indeed “everybody’s history”, as well as languages and linguistics (particularly in relation to multilingualism in present-day society). Audrey herself talked freely about her personal, professional, and artistic journey up to today, and was happy to answer questions from the audience about the Jamaican language, for example about the origin of words like “pikni”.

It was a full hour and a half of viewing and talking in total. This short video gives a taste of some of the topics covered as well as snippets from the video in question in Welsh, Gaelic, and Jamaican.

The multilingualism poses something of a challenge for YouTube’s subtitling services! But auto-generated English titles are enabled, as well as Welsh and Gaelic transcriptions in appropriate places. (For non-speakers of these two languages you can get auto-translations through YouTube’s settings wheel.)

Powered by WPeMatico


Tadhail air Island Voices – Guthan nan Eilean

Fios naidheachd: Fiosrachadh mu chosgaisean BPA airson 2023/24 air fhoillseachadh air-loidhne

Le Oifigear Gàidhlig

Tha am fiosrachadh as ùire mu chosgaisean pàrlamaideach nam BPA air fad air fhoillseachadh air an eadar-lìon an-diugh.  Tha cosgaisean cairteil 4 bhon bhliadhna ionmhais 2023/24 a-nis rim faighinn air-loidhne tro ghoireas rannsachaidh stòr-dàta na Pàrlamaid. Tha pàipear-ullachaidh a tha ag innse cosgaisean iomlan ceann-bliadhna air fhoillseachadh an-diugh cuideachd. Is e £25,359,035 an àireamh iomlan … Leugh an corr de Fios naidheachd: Fiosrachadh mu chosgaisean BPA airson 2023/24 air fhoillseachadh air-loidhne

Powered by WPeMatico


Tadhail air Blog Pàrlamaid na h-Alba

Comataidh an Ionmhais aig Taigh an Ròid “anabarrach draghail” mu dhòigh-obrach ro-innleachdail Riaghaltas na h-Alba a thaobh ionmhas poblach

Le Oifigear Gàidhlig

Tha Comataidh an Ionmhais agus Rianachd Phoblaich aig Pàrlamaid na h-Alba “anabarrach draghail” mu dhòigh-obrach ro-innleachdail Riaghaltas na h-Alba a thaobh ionmhas poblach.  Anns an aithisg sgrùdaidh ro-bhuidseit aca a chaidh fhoillseachadh an-diugh, tha a’ chomataidh ag ràdh nach eil “mòran fianais idir” ann gu bheil dealbhadh ionmhasail meadhan-ùine agus fad-ùine a’ tachairt. Ged a … Leugh an corr de Comataidh an Ionmhais aig Taigh an Ròid “anabarrach draghail” mu dhòigh-obrach ro-innleachdail Riaghaltas na h-Alba a thaobh ionmhas poblach

Powered by WPeMatico


Tadhail air Blog Pàrlamaid na h-Alba

Fios naidheachd – Dìth aonta mu mhaoineachadh air cur ri dàil an A9 

Le Oifigear Gàidhlig

Chuir dìth aonta air an uiread agus an seòrsa maoineachaidh a bha ri fhaighinn gu mòr ris an adhbhar nach deach targaid 2025 airson dùblachadh an A9 a ruigsinn.   Seo buil aithisg ùire bho Chomataidh Com-pàirteachadh Shaoranach agus Athchuingean Poblach Pàrlamaid na h-Alba. Tha an aithisg ag ràdh gu bheil a’ Chomataidh fhathast iomagaineach … Leugh an corr de Fios naidheachd – Dìth aonta mu mhaoineachadh air cur ri dàil an A9 

Powered by WPeMatico


Tadhail air Blog Pàrlamaid na h-Alba