Dà sheachdain – dà loidhne ùr!

Le alasdairmaccaluim

Chan ann a h-uile seachdain a dh’fhosglas rathad-iarainn ùr, ach gu h-iongantach, dh’fhosgail dà loidhne ùr sa cho-latha-deug mu dheireadh agus fhuair mi cothrom a dhol air an dà chuid.

Dh’fhosgail an loidhne ùr gu Lìobhainn ann am Fìobha air 2 Ògmhios. Seo loidhne ùr bho Cheann Rèile Thornton gu Cameron Bridge agus Lìobhainn.

Bha an rathad-iarainn seo uair na phàirt de loidhne Costa an Ear Fhìobha eadar Lìobhainn agus Cill Rìmhinn taobh nam bailtean beaga air a’ chosta, leithid Peit na h-Uaimhe  is Cair Ail.

Stèisean Lìobhainn air an latha fosglaidh phoblach - 02/06/24
Stèisean ùr Lìobhainn

Dhùin an loidhne eadar Lìobhainn is Cill Rìmhinn ann an 1964, ach chaidh ceann a tuath (Luacharas – Cill Rìmhinn) agus ceann a deas na loidhne (Thornton gu Lìobhainn) a chumail Fosgailte gu 1969.

Tha an eaconamaidh ann an Lìobhainn agus na sgìre làimh ris air a bhith ann an droch staid fad bhliadhnaichean agus b’ e Lìobhainn/mòr-sgìre Inbhir Lìobhainn an t-àite as motha ann an Alba aig nach robh stèisean rèile.

Às dèidh iomairt làidir bho bhuidheann iomairt ionadail le freumhan làidir sa choimhearsnachd, dh’aontaich an Riaghaltas an loidhne ath-fhosgladh.

Bha an iomairt fìor mhath is fìor phroifeiseanta, a’ ceangal na h-iomairt ri iomairtean eaconamach, sòisealta agus còmhdhail nas motha seach dìreach ris an rathad-iarainn fhèin. Saoilidh mi gun tug seo buaidh mhòr air a’ Chomhairle agus air an Riaghaltas agus tha iad air cuideam gu leòr a chur air leasachadh sòisealta is eaconamach agus air ceanglaichean bus is còmhdhail ghnìomhach mar phàirt den phròiseact.

Air latha an ath-fhosglaidh, rinn mi air Dùn Èideann gus a’ chiad trèana eadar Dùn Èideann agus Lìobhainn a ghlacadh. Bha trèana 09:14 trang agus bha deagh atmosphere ann air bòrd. Bha gu leòr trainspotters air bòrd, a’ gabhail a-steach gu leòr òigridh – rud a bha brosnachail.

Nuair a stad an trèana ann an Cair Challdainn, thàinig sguad mòr a-steach, a’ gabhail a-steach tòrr mòr YouTubaichean rèile ainmeil– SimOn Trains, Jen on the Move, David Badley is eile – gaisgich uile! Bha daoine a’ fiolmadh is a’ gaireachdainn air feadh na trèana. ’S e a bh’ ann ach cèilidh air cuibhlichean!

Goirid às dèidh sinn, dh’fhàg an trèana a’ phrìomh loidhne aig Ceann-rèile Thornton a Tuath agus bha fuaim gu leòr ann – daoine a’ bualadh am basan agus ag èibheach a-mach.

Tha an loidhne cha mhòr uile dà fhillte, a’ fàgail rùm gu leòr airson fàs agus a’ dèanamh cinnteach nach bi tuilleadh sa chòrr dàil air trèanaichean. Tha e coltach gu bheil na h-ùghdarrasan air leasan ionnsachadh bho loidhne nan Crìochan.

Anns na Crìochan, tha barrachd den loidhne aon-fhillte na chaidh a mholadh an tòiseach. Ged a bha seo math gus dèanamh cinnteach gun rachadh an loidhne a thogail le bhith a’ cumail cosgaisean aig ìre reusanta, cha robh e idir freagarrach san ùine fhada – cha ghabh barrachd thrèanaichean a ruith is tha dàil air tòrr de na trèanaichean a th’ ann mar-thà mar thoradh air seo.

Ach cha robh dàil sam bith oirnn air loidhne Lìobhainn co-dhiù agus chan fhada gun an robh sinn ann an Cameron Bridge. Bha pìobairean agus pàrtaidh fàilteachaidh ann gus coinneachaidh ruinn.

Goirid às dèidh sin, chaidh sinn seachad air Rathad-iarainn Glèidhte Fhìobha (Fife Heritage Railway) agus bha iad air einnsean smùid a chur a-mach gus fàilte a chur oirnn.

Às dèidh còig mionaidean, bha sinn ann an Lìobhainn fhèin.

Tha an loidhne air a cuairteachaidh le aibhnichean cha mhòr na slighe – leis an Abhainn Odhar air aon taobh agus an Abhainn Lìobhainn air an taobh eile.

Ann an Lìobhainn fhèin, tha dà àrd-ùrlar aig an stèisean agus tha iad fada gu leòr airson trèanaichean le 8 carbadan no mar sin. Mar sin, bidh e comasach trèanaichean charter – tursan rèile is a leithid – a thoirt dhan bhaile.

Abair gun robh pàrtaidh ann aig an stèisean – comhairlichean, luchd-iomairt bhon Levenmouth Rail Campaign, pìobairean, clann sgoile, trainspotters, YouTubaichean agus muinntir an àite.  

Choinnich mi ri mo charaid is co-obraiche Michaela a tha a’ fuireach sa bhaile. Às dèidh cofaidh agus turas dhan tràighe le ar co-obraiche Ewan, rinn sinn air meadhan a’ bhaile far an robh fèill agus consairt ann gus an t-ath-fhosgladh a chomharrachadh. Tha mi an dùil is an dòchas gun cuir an rathad-iarainn ùr ri ath-bheothachadh na sgìre agus gun tèid a chleachdadh le muinntir an East Neuk a bharrachd air muinntir mòr-sgìre Lìobhainn.

Chaidh sinn gu Rathad-iarainn Ghlèidhte Fhìobha cuideachd, a tha dìreach taobh a-muigh meadhan a’ bhaile, agus fhuair mi cothorm a dhol air Shunter Àireamh 4, a bha ag obair air an Lochty Private Railway, nach maireann, ann am Fìobha nuair a bha mi nam bhalach bheag.

Seo e ann an 1986.

Agus seo e am-bliadhna – faic cò a th’ aig an stiùir!

Aireamh 4 le Alasdair aig an stiùir!

Bha deagh latha agam ann an Lìobhainn agus tha mi a’ guidhe gach soirbheas dhan loidhne ùir.

Dìreach deich latha às dèidh sin, bha mi a’ dèanamh air Sasainn far an do dh’fhosgail an loidhne trama ghoirid ùr ann am Blackpool eadar a’ phromanaid agus stèisean Blackpool a Tuath air 12 Ògmhios.

Bha Blackpool riamh ainmeil airson tramaichean.

Ged a bha na siotaman tramaichean uile san RA air dùnadh ro mheadhan nan 1960an, chùm Blackpool na tramaichean aca agus bha iad mar phàirt shuaicheanta de dh’iomhaigh a’ bhaile.

Càr Balùin, North Pier

Bho 1963 a-mach, tha dìreach aon loidhne air a bhith ann am Blackpool – Fleetwood gu Starr Gate, taobh na Promanaid. Am measg nan loidhnichean a chaidh a dhùnadh, bha loidhne ann eadar a’ Phromanaid agus Stèisean Blackpool a Tuath – prìomh stèisean a’ bhaile.

Starr Gate – ceann a deas na loidhne

Chaidh an loidhne sin ath-fhosgladh mar phàirt de dh’iomairt gus sgìre Cearnag Talbot a’ bhaile ath-bheothachadh. Ged nach eil an loidhne ach goirid (timcheall air ½ mhìle), tha i gu math feumail, a’ toirt daoine gu dìreach bhon stèisean dhan phromanaid agus do na taighean-òsta agus goireasan an sin. Bidh i math do dh’eaconamaidh a’ bhaile, lùghdaichidh i trafaig agus bidh i math dhan àrainneachd.

Dh’fhosgail an loidhne air 12 Ògmhios le trama sònraichte do dhaoine a bhuannaich co-fharpais gus “tiocaid òir” fhaighinn. Ged nach robh tiocaid agam fhèin, chaidh mi ann gus an latha mòr fhaicinn oir fhuair mi tiocaid trèana eadar Glaschu is air ais air £30. (Agus leis gun robh an trèana dhachaigh agam 15 mionaidean air dheireadh, fhuair mi £5 dhe sin air ais tro Delay Repay). Abair baragan!

Ceann na loidhne ùir aig Stèisean Blackpool a Tuath

Chaidh mi dhan stad trama ùr gus a’ chiad trama fhaicinn agus an uair sin, chaidh mi air an trama gu Fleetwood agus an sin gu ceann eile na loidhne ann an Starr Gate.

Tha mi air a bhith ann am Blackpool dà thuras roimhe – ann an 2010 gus na seann tramaichean uile fhaicinn mus deach an siostam ùrachadh agus ann an 2012 gus na tramaichean ùra agus an loidhne ùraichte fhaicinn. Bha am baile ann an droch staid aig an àm – tòrr bhùithean is taighean-òsta dùinte agus toglaichean falamh a bha a’ dol a dholaidh. Bha cuid de na sràidean a bha dìreach sràid air falbh bhon promanaid a’ faireachdainn caran salach is cugallach cuideachd.

Càr-bàta ann am Blackpool, 2010

Tha trioblaidean mòra air a bhith aig a’ bhaile bho na 1960an nuair a thòisich saor-làithean package dhan Spàinn is eile air prìsean gu math ìosal. Agus tha tòrr dhaoine a’ faicinn Blackpool mar àite air leth tacky cuideachd. Chanainn ge-tà gur dòcha gu bheil am baile air beagan adhartas a dhèanamh bho bha mi ann mu dheireadh. Bha nas lugha de thoglaichean trèigte ann, bha meadhan a’ bhaile nas glaine agus nas spaideile na bh’ ann roimhe agus bha barrachd nithean ann do luchd-turais nach eil beò ghlaichte le candy floss, chips agus variety performances.

Agus chanainn gu bheil an loidhne trama ùr air cur ri ath-bheothachadh a’ bhaile.

Mar a thuirt an sàr YouTubaiche rèile Geoff Marshall, “trains make everything better”! Tha fios gum bi feum aig Lìobhainn agus Blackpool air barrachd na dìreach rathaidean-iarainn ùra ach ’s e deagh thoiseach tòiseachaidh a th’ ann gun teagamh.

Alasdair

Powered by WPeMatico


Tadhail air Trèanaichean, tramaichean is tràilidhean

The Death Discourse is a Dead End

Le lasairdhubh

The fear that Gaelic is dying is nothing new. Folk have been warning that Gaelic could be dead ‘in ten years time’ since at least the 1980s, and folk have been agonizing about the imminent death of the language for much longer than that, but while not new, I would argue that this death discourse is self-sabotaging, potentially doing at least as much harm to our language revival movement as any active resistance from our enemies on the outside.

Successful language revivals are, first and foremost, vibrant social movements, but there is good evidence that in some cases this sort of negative discourse, often called ‘emergency framing’, can actually be less effective than more positive framing in motivating people to take action. This effect has not been empirically studied in Gaelic context yet, but if you think about it for a minute, it makes intuitive sense; for instance, it is reasonable to think that parents might be less likely to speak a language with their children, or enrol their children in a school that teaches in that language, if they think that that language is failing. Quite rightly, parents want to give their children the skills they will need to succeed in life, but the death discourse gives the opposite impression: that Gaelic is increasingly useless.

Or consider how politicians might interpret this discourse. As Gaelic activists, we are a very small group. Depending how you define ‘Gaelic activist’, there are a few dozen of us, or maybe a few hundred at most, so we don’t constitute a meaningful voting block by ourselves. To rally politicians to our cause, we have to convince them that our enthusiasm for Gaelic is shared by a significant percentage of the general public, but the death discourse, again, gives the opposite impression. From the perspective of politicians, it might appear politically naive, and possibly even undemocratic, to continue to dedicate public resources to a language that their own constituents appear to be abandoning.

Yes, Gaelic is a threatened language, and I am not arguing that we should lie to people, but I am arguing that we should tell a different story: a more hopeful and better balanced story, and thereby, a more accurate one. Any language revival is a mixture of good news and bad news, and while we have to be mindful of where we need to do more work, focussing almost exclusively on our fear that Gaelic will soon be dead actually misrepresents the situation. It may feel cool-headed, clear-eyed and realistic to some activists, but in reality, it is none of these things.

The problem with emergency framing in this respect is that it is both too optimistic and too pessimistic at the same time. It is too optimistic because it asserts that there is still a vernacular language left to ’save’, but as I have argued before, that horse bolted in the 1960s and 1970s, and there is no realistic prospect of reviving Gaelic as a universal vernacular language in the Islands or anywhere else in Scotland in either the short or medium term.

And emergency framing is too pessimistic because it asserts that Gaelic dying, when the truth is that by many measures, Gaelic has never been more popular in Scotland. There is exactly zero chance that Gaelic will die out as an everyday spoken language in the Islands, or in Scotland in general, in any of our lifetimes. Gaelic is changing—has changed—from a language spoken in territorial speech communities to one spoken in language networks, but it has not died. Engaged scholarship and effective advocacy alike should be about helping the Gaelic-speaking world to understand this change and to figure out how to make it work.

There is a persistent belief, though, shared by many Gaelic activists and even some scholars, that territorial speech communities are the sin qua non of living languages, but if we want to strengthen Gaelic as a vital, widely-spoken language into the 21st century, we have to work with Gaelic as it is in the real world, not as we wish it was. We have to work with those who are actually interested in learning, using and passing on the language, not force our revivalist aspirations on individuals or communities because we believe they should save their language.

In 1998-99, as part of his PhD research, Alasdair MacCaluim conducted a detailed survey of 643 learners and new speakers of Scottish Gaelic, and one of the questions he asked was, to what degree they agreed or disagreed with the following statement: “Gaelic can only be saved if Gaelic speaking communities continue to exist in the Islands”. MacCaluim found that a clear majority of respondents, 67.6%, either agreed or strongly agreed. (p. 264)

And this is, I think, the heart of the problem. Many Gaelic speakers, including many learners and new speakers, need Gaelic to exist in the Islands as a common vernacular to satisfy their own understanding of Gaelic as a real, living language, but folk on the Islands were not put on this planet to serve as a means to someone else’s ends. They will make their own decisions, and the reality is that, to date, a significant proportion of Islanders have decided that they are not particularly interested in the Gaelic revival, at least for now.

There are, of course, plenty of folk living in the Highlands and Islands of Scotland who are passionate about Gaelic, who want to learn, use and pass it on, and they should be unstintingly supported, but there is also huge interest in learning and using Gaelic throughout Scotland, and if all these interested folk, wherever they may be, could be could be helped to become active Gaelic speakers, Gaelic’s future in Scotland could be really bright.

There is no limit to what we can achieve; we just have to fight together for the structures (and money) required to turn interest into ability and then into use, but to do this, to build the kind of vibrant, optimistic social movement that could successfully pressure the government to genuinely support the Gaelic revival, we first need to figure out how to tell a different story.

Post script: five things that are making me optimistic just now.

Cnoc Soilleir, South Uist – Cnoc Soilleir grew organically out of the Ceòlas movement in Uist, and it is an inspiration. Local grassroots activists created a cultural centre that should serve as an exemplary model for community-based language and cultural development.

Cultarlann, Inverness – Another amazing grass-roots-built Gaelic cultural centre, this one in Inverness.

Gaelic in Sleat – Several generations of (home-grown and incomer) Gaelic activists have built a level of institutional support for the language in Sleat that actually appears to be delivering a revival. The recent census results are very encouraging.

Gaelic numbers in Scotland – Some may talk these numbers down, and it is true that we don’t yet know who these new speakers are or what sort of Gaelic they can speak, but the fact that 12 thousand more people rated their own Gaelic abilities or those of their children highly enough that they were willing to record themselves or their children as Gaelic speakers is unquestionably significant positive news.

Ionad Gàidhlig Dhùn Èideann – Edinburgh Gaels are nothing if not persistent. It took Gaelic activists in the capital 13 years to win a Gaelic primary school, and they are still fighting the council for a Gaelic high school. It is taking them even longer to win the battle for a Gaelic centre in the city, but I wouldn’t bet against them.


“Gaelic could ’die’ in ten years.” The Scotsman, 7 December, 1983, p 7.

MacCaluim, Alasdair. (2002) Periphery of the periphery? Adult learners of Scottish Gaelic and reversal of language shift. PhD thesis, University of Edinburgh.

For a good review of the many questions and uncertainties around ‘emergency frames’ see: James Patterson, Carina Wyborn, Linda Westman, Marie Claire Brisbois, Manjana Milkoreit and Dhanasree Jayaram (2021) ‘The political effects of emergency frames in sustainability.’ Nature Sustainability 4, 841–850.

For an interesting recent article empirically showing this effect, see: Marjolaine Martel-Morin and Erick Lachapelle (2022) ‘Code red for humanity or time for broad collective action? Exploring the role of positive and negative messaging in (de)motivating climate action.’ Frontiers in Communication 7.

For a scholarly critique of the death discourse in the Scottish Gaelic context, see: MacEwan-Fujita, Emily (2006) “Gaelic Doomed as Speakers Die Out?: The Public Discourse of Gaelic Language Death in Scotland.” In Wilson McLeod (ed), Revitalising Gaelic in Scotland: Policy, Planning and Public Discourse. Edinburgh: Dunedin Academic Press, 279-293.

And for a scholarly critique from a North-American perspective, see: Davis, Jenny. (2017) “Resisting rhetorics of language endangerment: Reclamation through Indigenous language survivance.”, Language Documentation and Description 14, 37-58. Thank you to Prof Martin Kohlberger for drawing my attention to this article.

Photo: Diego Delso, delso.photo, License CC-BY-SA

Powered by WPeMatico


Tadhail air Air Cuan Dubh Drilseach

Pàipear-ullachaidh air Bile nan Cànan Albannach air fhoillseachadh

Le Oifigear Gàidhlig

Chaidh am Pàipear-ullachaidh air Bile nan Cànan Albannach fhoillseachadh an-diugh le SPICe – Ionad Fiosrachaidh Pàrlamaid na h-Alba. Tha am pàipear ri fhaighinn ann am Beurla, Gàidhlig agus Scots. Seo an tionnadh Gàidhlig den phàipear. Bidh obair sgrùdaidh a’ tòiseachadh air a’ bhile a-màireach (Diciadain 1 Giblean). Chithear clàr na comataidh air loidhne. Alasdair MacCaluim … Leugh an corr de Pàipear-ullachaidh air Bile nan Cànan Albannach air fhoillseachadh

Powered by WPeMatico


Tadhail air Blog Pàrlamaid na h-Alba

Fios naidheachd: Comataidh an Ionmhais aig Taigh an Ròid a’ cur taic ri Bile Cìs nan Agragaidean

Le Oifigear Gàidhlig

Tha Comataidh an Ionmhais is Rianachd Phoblaich (FPAC) aig Pàrlamaid na h-Alba air aontachadh ri prionnsapalan coitcheann Bile a chruthaicheas Cìs Agragaidean (Aggregates) Albannach (SAT) – cìs air cleachdadh malairteach de stuthan leithid creag is morghan a thathar a’ cleachdadh anns a’ ghnìomhachas togail. Bidh am Bile a’ lìbhrigeadh dreach tiomnaichte de chìs agragaidean na … Leugh an corr de Fios naidheachd: Comataidh an Ionmhais aig Taigh an Ròid a’ cur taic ri Bile Cìs nan Agragaidean

Powered by WPeMatico


Tadhail air Blog Pàrlamaid na h-Alba

Gairm fianais: Beachdan gan sireadh air Bile an Taigheadais

Le Oifigear Gàidhlig

Comataidhean Taigh an Ròid a’ cur Co-chomhairle air bhog còmhla air a’ Bhile Taigheadais ùr a tha a’ cuimseachadh air Dìth Dachaigh agus Còraichean Theanantan   Tha a’ Chomataidh Riaghaltas Ionadail, Taigheadais is Dealbhaidh agus a’ Chomataidh Ceartas Sòisealta agus Tèarainteachd Shòisealta aig Pàrlamaid na h-Alba air co-chomhairle phoblach ùr a chur air bhog còmhla an-diugh … Leugh an corr de Gairm fianais: Beachdan gan sireadh air Bile an Taigheadais

Powered by WPeMatico


Tadhail air Blog Pàrlamaid na h-Alba

Loidhne a’ Chinn a Tuath – Big Audio Dynamite na Gàidhealtachd!

Le alasdairmaccaluim

Tha mi gu math dèidheil air a’ chòmhlan roc Big Audio Dynamite a stèidhich Mick  Jones ann am meadhan nan 1980an às dèidh dha an Clash fhàgail. Ged a tha mi air leth dèidheil air a’ Chlash, bha mi ro òg a bhith ag èisteachd riutha fhad ’s a bha iad fhathast còmhla.

Ach nuair a bha mi nam dheugaire aig deireadh nan 1980an bha B.A.D còmhla agus a’ cur a-mach deagh cheòl. Bha na clàran singilte mòra agam – E=MC2 agus V13 agus C’ Mon every Beatbox. Cheannaich mi an treas LP aca Tighten Up Vol 88 nuair a thàinig e a-mach agus abair gur e clasaig a bh’ ann. Chòrd e rium mar a bhiodh iad a’ measgachadh diofar ghnèithean ciùil – reggae, punc is roc is eile le giotàr binn brèagha Mick Jones. B’ iad a’ chiad chòmhlan a chleachd sampailean cuideachd. Bhiodh iad a’ seinn mu rudan cudromach cuideachd – a’ moladh ioma-chultarachd is a’ cur an aghaidh gràin-cinnidh is mar sin air adhart. Agus sgrìobh Joe Strummer cuid de na h-òrain còmhla ri Mick – is  mar sin, ’s e òrain a’ Chlash a bh’ annta gu ìre!

B.A.D ann an 2011: clì-deas: Greg Roberts, Don Letts, Mick Jones, Leo E-zee Kill Williams, Dan Donovan

Ged is e meatailt, punc agus prog as motha a tha a’ còrdadh rium, tha mi air leth deidheil air Big Audio Dynamite agus fhuair mi cothrom am faicinn beò ann an 2011 nuair a thàinig iad air ais còmhla airson turas. B’ e an t-aon gearan a bh’ agam air ais sna 1980an gun robh an ceòl aca air a chlàradh ann an dòigh caran ro 1980s – ach ann an 2011 chluich iad a h-uile rud le giotàr trom agus bha an ceòl dìreach mar a bu choir dhaibh a bhith air a chlàradh sa chiad dol a-mach!

Ach ‘s e an rud mu Big Audio Dynamite gu bheil iad underrated. Chan eil gu leòr daoine air an cluinntinn no a’ tuigsinn dè cho cudromach ‘s a tha iad. Agus bho chunnaic mi beò iad ann an 2011, tha e air a bhith na mhisean dhomh daoine iompachadh gu ceòl B.A.D.

Seo iad a’ cluich Beyond the Pale ann an Glaschu – sàr òran mu ioma-chultarachd agus eilthireachd!

Bha mi ag èisteachd ri B.A.D air an turas agam air Loidhne a’ Chinn a Tuath bho chionn ghoirid agus smaoinich aig an àm gur bheil an loidhne agus an còmhlan gu math coltach ri chèile.

 Tha mi den bheachd gum bu choir a h-uile duine èisteachd ri Big Audio Dynamite co-dhiù aon turas nam beatha agus tha mi fada den bheachd cuideachd gum bu choir a h-uile duine an Alba a dhol air loidhne na Gàidhealtachd a Tuath co-dhiù aon turas nam beatha. Coltach ri B.A.D cuideachd, cha d’ fhuair an loidhne riamh an cliù air a bheil e airidh.

Tha a h-uile duine eòlach air Loidhne na Gàidhealtachd an Iar eadar Glaschu, an t-Òban, an Gearasdan is Malaig, loidhne a tha daonnan a’ buannachadh dhuaisean leis cho brèagha sa tha e le beanntan, lochan, mòinteach agus drochaid Harry Potter. Tha Loidhne a’ Chaol gu math ainmeil cuideachd. Ma chumas mi orm leis a’ mheatafor, is e an Clash a th’ anns an Loidhne na Gàidhealtachd an Iar agus stuth solo aig Joe Strummer a th’ ann an Loidhne a’ Chaoil!

Le Loidhne a’ Chinn a Tuath, ‘s e coimiutairean gu Inbhir Nis as motha a tha a’ cleachdadh taobh deas na loidhne, agus chan eil gu leòr daoine a’ cleachdadh taobh tuath na loidhne idir. Chan eil fhios aig a’ mhòr-chuid de luchd-turais gu bheil e fiù’ s ann agus ‘s e glè bheag de dh’Albannaich a tha air cluinntinn mun loidhne nas motha.

Georgemas – an ceann-rèile as fhaide a tuath ann an Alba – Inbhir Theòrsa gu tuath agus Inbhir Ùige dhan ear

Chithear an diofar eadar na trì loidhnichean mòra Gàidhealach bho fhigearan an luchd-cleachdaidh:

Stèisean Àireamh Luchd-siubhail (2022/23)
An t-Òban 186,000
An Gearasdan 146,000
Malaig 71,692
Caol Loch AIllse 46,634
Inbhir Theòrsa 31,446
Inbhir Ùige 14,924

Chanadh cuid gu bheil an loidhne a’ toirt ro fhada is gu bheil e a’ toirt nas fhaide na an rathad ma tha thu a’ dol fad na slighe gu Gallaibh, ach cha bhi sin a’ cur bacadh air daoine bho bhith a’ dol air loidhne na Gàidhealtachd an Iar far a bheil an aon rud fìor.

Tha an loidhne fada ceart gu leòr – 161 mìle agus 4.5 uairean a thìde eadar Inbhir Nis agus Inbhir Ùige ach tha an turas eadar Glaschu is Malaig gu math fada cuideachd – 5 uair a thìde agus 162 mìle a dh’fhaid.

‘S e an fhìrinn a th’ ann gur e loidhne anabarrach brèagha a th’ innte agus gum biodh i air gach sanas TBh is catalog aig VisitScotland mur a robh loidhne na Gàidhealtachd an Iar againn mar-thà. Chanainn gu bheil i nas fheàrr na loidhne sam bith ann an Sasainn no sa Chuimrigh mar eisimpleir – ged a tha an Settle and Carlisle agus an Cambrian Coast aca.

Tha a h-uile rud aig Loidhne a’ Chinn a Tuath –  bailtean snoga ri taobh na mara, An Caol Catach, na Flobhaichean (the flow country) agus tòrr a bharrachd. Tha na seallaidhean gu math Gàidhealach ach caran eadar-dhealaichte ri taobh siar a Gàidhealtachd oir tha na beanntan agus na seallaidhean eile a chithear nas coltaiche ris a’ Chuimrigh no ri Èirinn. Tha a’ phàirt mu dheireadh den loidhne a-staigh dhan tìr agus air falbh bhon rathad agus tha na Flobhaichean dìreach air leth. Cho còmhnard, cho lom agus cho eadar-dhealaichte ri rathad-iarainn sam bith eile.

Agus nuair a ruigeas tu ceann na loidhne, tha Taigh Iain Ghròt, Rubha Dhunait (an t-àite as fhaide a tuath air tìr mòr na h-Alba), Arcaibh agus tòrr a bharrachd.

Ach na gabh ris an rud a thuirt mi – rach air loidhne a’ Chinn a Tuath! Agus èist ri B.A.D!

San dealachadh, ’s e rud eile mu B.A.D gu bheil iad a’ sìor bhrosnachadh ioma-chultarachd – a’ measgachadh ceòl Shasainn, Ameireagaidh agus Iameuga. Tha Gallaibh caran mar sin – a’ toirt còmhla cultar ioma-chànanach na Gàidhlig, na Lochlannais agus na Scots!

Sodom and Gomorrah? This is Thurso governor!”

Alasdair


Tadhail air Trèanaichean, tramaichean is tràilidhean

Powered by WPeMatico

Digital Fèis Re-run

Le Gordon Wells

DigFeisPosterThe second Digital Fèis for Aire air Sunnd is now scheduled for 11th and 12th August, taking the place of the May event which had to be postponed. Here’s the updated programme. Island Voices will be represented again, with new video playlists, and there will be additional Gaelic representation from the “Gaelic Crisis” writing team in the interdisciplinary forum on the Friday.


Tadhail air Island Voices – Guthan nan Eilean

Powered by WPeMatico

Fios naidheachd: Dè na prìomh chùisean a tha mu choinneamh seirbheisean slàinte is cùram sòisealta na h-Alba?

Le Oifigear Gàidhlig

Thathar ag iarraidh air muinntir a’ phobaill fios a chur chun na Comataidh Slàinte, Cùram Sòisealta agus Spòrs  a mholadh cheistean agus chùisean a bu toil leotha a thogail le Rùnaire a’ Chaibineit airson Slàinte is Cùraim Shòisealta. Chaidh cuireadh a thoirt do Mhìcheal MacMhathain BPA, Rùnaire a’ Chaibineit airson Ath-bheothachadh NHS, Slàinte agus Cùraim Shòisealta … Leugh an corr de Fios naidheachd: Dè na prìomh chùisean a tha mu choinneamh seirbheisean slàinte is cùram sòisealta na h-Alba?

Tadhail air Blog Pàrlamaid na h-Alba

Powered by WPeMatico

35 bliadhna bho Earrann 28 – agallamh le Jim Whannel

Le Oifigear Gàidhlig

Bidh an Fhèis Phoileataigs a’ tòiseachadh ann an ùine nach bi fada. Mar phàirt den phrògram, bidh Jim Whannel, neach-foghlaim a tha dìreach air a dhreuchd a leigeil dheth mar Stiùiriche Foghlaim aig Bòrd na Gàidhlig, a’ gabhail pàirt ann am pannal beachdachaidh mun bhuaidh aig Earrann 28. Chuir sinn beagan cheistean air Jim mun … Leugh an corr de 35 bliadhna bho Earrann 28 – agallamh le Jim Whannel

Tadhail air Blog Pàrlamaid na h-Alba

Powered by WPeMatico

Fios naidheachd: Beachdan gan sìreadh air eadar-gluasad cothromach dhan Ear-thuath agus do Mhoireibh

Le Oifigear Gàidhlig

Tha comataidh aig Taigh an Ròid ag iarraidh air a’ phoball an cuid bheachdan a thoirt seachad air dè an coltas a bu chòir a bhith air eadar-gluasad cothromach dhan an Ear-thuath agus do Mhoireibh.  Tha Comataidh Eaconamaidh agus Obair Chothromach Pàrlamaid na h-Alba ag iarraidh bheachdan a chluinntinn bho air feadh na sgìre gus an taic … Leugh an corr de Fios naidheachd: Beachdan gan sìreadh air eadar-gluasad cothromach dhan Ear-thuath agus do Mhoireibh

Tadhail air Blog Pàrlamaid na h-Alba

Powered by WPeMatico