Gaelic Word of the Week – Falkirk East

Le Oifigear Gàidhlig

This week we continue our journey around the different sgìrean – constituencies – of the Scottish Parliament – Pàrlamaid na h-Alba. We are back in the Central Belt for Falkirk East – An Eaglais Bhreac an Ear. Falkirk is an interesting name. In Gaelic An Eaglais Bhreac means the speckled kirk. This doesn’t make too … Leugh an corr de Gaelic Word of the Week – Falkirk East

Tadhail air Blog Pàrlamaid na h-Alba

Powered by WPeMatico

Gaelic Word of the Week – East Lothian – Lodainn an Ear

Le Oifigear Gàidhlig

This week we continue with the our series on Scottish Parliament constituency names with a trip to East Lothain – Lodainn an Ear.  Gaelic place-names are thinner on the ground in this area than they are in other parts of Scotland – Alba – but there are still more than enough for us to look … Leugh an corr de Gaelic Word of the Week – East Lothian – Lodainn an Ear

Tadhail air Blog Pàrlamaid na h-Alba

Powered by WPeMatico

Gaelic Word of the Week – North East Fife – Fìobh an Ear Thuath

Le Oifigear Gàidhlig

This week we’re going back to Fife – Fìobha, often known as the Kingdom of Fife – Rìoghachd Fhìobha. The word rìoghachd is often used in Gaelic to mean “country” as well as kingdom and you will often hear native Gaelic speakers say “an rìoghachd” as well as “an dùthaich” to mean “the country”. This … Leugh an corr de Gaelic Word of the Week – North East Fife – Fìobh an Ear Thuath

Tadhail air Blog Pàrlamaid na h-Alba

Powered by WPeMatico

Pàrlamaid na h-Alba gus beachdachadh air gluasad co-fhaireachdainn airson A Mòrachd a’ Bhanrigh 

Le Oifigear Gàidhlig

Coinnichidh Pàrlamaid na h-Alba Diluain 12 Sultain gus beachdachadh air gluasad co-fhaireachdainn às dèidh bàs A Mòrachd A’ Bhanrigh.    Bheir seo cothrom do Bhuill air feadh na Pàrlamaid cnuasachadh air beatha seirbheis phoblaich A Mòrachd agus air an dlùth cheangal maireannach aice ri Alba.   Air an latha, cuiridh an t-Oifigear Riaghlaidh, Alison Johnstone BPA fàilte … Leugh an corr de Pàrlamaid na h-Alba gus beachdachadh air gluasad co-fhaireachdainn airson A Mòrachd a’ Bhanrigh 

Tadhail air Blog Pàrlamaid na h-Alba

Powered by WPeMatico

Pàrlamaid na h-Alba a’ cur dàil anns a h-uile gnothach mar chomharra spèis às dèidh bàs A Mòrachd A’ Bhanrigh

Le Oifigear Gàidhlig

Chaidh dàil a chur anns a h-uile gnothach pàrlamaideach aig Taigh an Ròid mar chomharra spèis às dèidh bàs A Mòrachd A’ Bhanrigh. Thuirt Oifigear Riaghlaidh Pàrlamaid na h-Alba am Fìor Urramach Alison Johnstone BPA: “Às leth Pàrlamaid na h-Alba bu mhath leam ar fìor cho-fhaireachdainn a chur an cèill gu A Mhòrachd Rìgh Tearlach … Leugh an corr de Pàrlamaid na h-Alba a’ cur dàil anns a h-uile gnothach mar chomharra spèis às dèidh bàs A Mòrachd A’ Bhanrigh

Tadhail air Blog Pàrlamaid na h-Alba

Powered by WPeMatico

Siubhal gun siucair ann an Siorrachd Bhearaig?

Le alasdairmaccaluim

Dh’fhosgail stèisean ùr ann an Alba aig deireadh a’ Chèitein, rud nach tachair to thric! ’S e seo Renton ann an Siorrachd Bhearaig anns na Crìochan. Mar sin, chuir mi romham a dhol air splaoid ann gus faicinn cò ris a tha e coltach.

A bharrachd air sin, tha seirbheis bus ùr – seirbheis bus-air-iarrtais ann an Schd Bhearaig: Pingo far am faod thu meanbh-bus iarraidh gu àite sam bith ann an t-siorrachd air prìs gu math reusanta.

Chuir mi tiocaidean air dòigh eadar Glaschu agus Reston air prìs gu math ìosal agus bha mi am beachd am bus Pingo fhaighinn eadar Reston agus Ayton, far a bheil rathad-iarainn beag ùr ann ann an Caisteal Ayton.

Thòisich rudan a dhol ceàrr nuair a chaidh ainmeachadh gum biodh stailcean ann air latha an turais agam. Às dèidh beagan rannsachaidh, ge-tà, fhuair mi a-mach gun robh trèanaichean eadar Glaschu agus Dùn Èideann fhathast a’ ruith agus gun robh an trèana agam eadar Dùn Èideann is Reston Transpennine Express fhathast a’ dol air adhart. Bhiodh agam ri trèana na bu thràithe fhaighinn dhachaigh, ach bha mi gu bhith ceart gu leòr.

Glè mhath, shaoil mi.

Oidhche ron trèana, thug mi sùil air app Pingo agus gu mì-fhortanach, cha robh slot sam bith ann aig an àm a bha mi ag iarraidh; bha mi ro slaodach is mar sin bhiodh agam ri coiseachd ann bho Reston no ri bus àbhaisteach fhaighinn.

Cha robh sin ro dhona. Dhùisg mi tràth madainn Disathairne agus fhuair mi an Subway gu meadhan a’ bhaile is ghabh mi an trèana gu Dùn Èideann. Ghaibh mi trèana a’ bhainne eadar Glaschu Mheadhain agus Dùn Èideann taobh Shotts a bhios a’ stad aig a h-uile stèisean agus rinn mi tòrr mòr eadar-theangachaidh san uair gu leth a thug e.

Is math gun do rinn mi an obair sin oir nuair a ràinig mi D.È, chunnaic mi gun deach mo thrèana gu deas a chur dheth airson adhbhar nach robh co-cheangailte ris an stailc. Bha agam ri plana ùr a dhèanamh agus tiocaid fhaighinn air trèana LNER gu Bearaig. Às dèidh suil a thoirt air Traveline Scotland, chunnaic mi nach biodh cothrom agam a dhol gu Reston tuilleadh, ach b’ urrainn dhomh bus fhaighinn bho Bhearaig gu Ayton agus coiseachd dhan chaisteal is dhan trèana bhig.

Bha cothrom agam barrachd eadar-theangachaidh a dhèanamh – is barrachd cofaidh a ghabhail – ann an Stèisean Waverley fhad’s a bha mi a’ feitheimh ris an trèana agus a-rithist, is math sin oir chosg an trèana gu Bearaig is air ais £30.

A chionn ’s gun robh stailc ann, bha mi draghail gum biodh an trèana loma-làn – trèana LNER gu Lunnainn aig 10:30. Ach cha robh – fhuair mi bòrd dhomh fhèin gun dragh sam bith agus chòrd an turas rium glan, gu h-àraid na seallaidhean mìorbhaileach ri taobh a’ chosta faisg air a’ chrìch.

Stèisean Bhearaig

Ann am Bearaig, bha tìde ann airson cofaidh is rud beag eadar-theangachaidh eile. Is fìor thoil leam Bearaig agus ged nach d’ fhuair mi cothrom a dhol a-steach gu meadhan a’ bhaile, chòrd na seallaidhean bhon bhus is bhon trèana rium gu mòr. Chòrd e rium blas muinntir an àite a chluinntinn – measgachadh de dh’Alba agus den Chaisteal Nuadh. Is toil leam mar a tha am baile cho Albannach is cho Sasannach aig an aon àm! Is dòcha gum bu chòir inbhe shònraichte a bhith aig Bearaig mar saor-stàit?! Tha daoine air a bhith a’ bruidhinn air seirbheis ionadail aig ScotRail eadar Dùn Èideann agus Bearaig taobh Dùn Bàrr a bhiodh a’ stad aig an an stèisean ùr aig Linton an Eara tha ga thogail an-dràsta. Bhiodh sin gu math feumail is goireasach – saoil am faigheamaid soidhne dà-chànanach ann am Bearaig an uair sin?!

Bha am bus eadar Stèisean Bhearaig agus Reston air an uair agus bha e ùr, glan agus goireasach le rùm airson baidseagalan agus le dràibhear a bha uamhasach cuideachail. Bha an t-slighe brèagha le cothrom a dhol tro bhaile àlainn Eyemouth. Feumaidh mi a dhol air ais latha de na làithean.

Ann an Ayton, choisich mi suas an cnoc dhan chaisteal, taigh-mòr Baronial Albannaich a chaidh a thogail sna 1850an. A-nis, tha an Caisteal air a chleachdadh mar àite do bhainnsean agus tachartasan eile agus tha sealbhadairean a’ Chaisteil air rathad-iarainn a thogail ann.

Rathad-iarainn Caisteal Ayton

Bha cothrom agam bruidhinn ris na daoine leis a bheil an caisteal, Richard agus Brian agus mhothaich iad gun robh mi deidheil air trèanaichean agus bhruidhinn iad rium mun trèana agus thug iad cothrom dhomh sùil a thoirt air an t-seada einnsein.

Tha an loidhne bheag ann an cruth balùn air sreang – a’ toiseachadh bho stèisean, a’ dol air loidhne dìreach gu lùb a tha a’ tionndadh na trèana, a-steach gu stèisean a’ chaisteil agus an uair sin air ais dhan chiad stèisean agus gu clàr-tionndaidh. Tha an loidhne a’ ruith tro choille snog agus an uair sin a-steach gu gàraidhean a’ chaisteil le sealladh sgoinneil den chaisteil.

Rathad-iarainn Caisteal Ayton

Tha seilbheadairean a’ chaisteil gu math deidheil air trèanaichean agus tha seo ri fhaicinn bho chafaidh a’ chaisteil – The Station Buffet a tha loma-làn railwayana – dealbhan is mapaichean is siognailean is eile.

Seo bhidio den loidhne.

Nis, chan e seo a’ chiad turas a bha rathad-iarainn san sgìre – bha stèisean ann an Aymouth air Prìomh Loidhne a’ Chosta an Ear gus an deach a dhùnadh ann an 1962. Agus bha meur-loidhne ann gu Eyemouth cuideachd – loidhne mu 3 mìle a dh’fhaid a dhùin ann an 1962 cuideachd.

Gu fortanach, tha Ayton agus Eyemouth meadhanach faisg air an stèisean ùr ann an Reston.

A thaobh Stèisean Reston fhèin, chaidh an stèisean tùsail a dhùnadh ann an 1964. Bha e na cheann-rèile airson loidhne a bha a’ dol gu na Dùin (Duns) agus Cille Bhoiseil (St Boswells) sna Crìochan far an robh ceangail ann ri grunn rathaidean-iarainn eile. Dhùn an loidhne eadar na Dùin agus Cille Bhoiseil ann an 1948 às dèidh tùil a rinn sgrios air an loidhne. Dhùn an loidhne eadar Reston agus na Dùin do luchd-siubhail ann an 1951 agus dhùin i do bhathar cuideachd ann an 1965.

Seo mapa de na rathaidean-iarainn mar a bha iad uair.

Rathad-iarainn Siorrachd Bhearaig
Rathad-iarainn Eyemough

Mar sin, ged eil na rathaidean iarainn ann an Siorrachd Bhearaig cho pailt sa bha iad uair, tha co-dhiù aon stèisean san sgìre a-rithist – Reston – agus tha meanbh-rathad iarainn ùr ann cuideachd. Agus ged nach d’ fhuar mi cothrom Pingo no Stèisean Reston a chleachdadh, chan e siubhal gun siucair a bh’ ann.

Alasdair


Tadhail air Trèanaichean, tramaichean is tràilidhean

Powered by WPeMatico

Rathaidean-iarainn Arainn!

Le alasdairmaccaluim

Tha ùidh mhòr agam ann an rathaidean-iarann eileanach agus tha mi air sùil a thoirt air tramaichean ann an Eilean Bhòid agus air meanbh-rathaidean iarainn ann am Bòd agus Cumaradh. Cha robh leisgeul agam coimhead air Eilean Arainn gu ruige seo, ge-tà,  oir cha robh rathad-iarainn riamh ann.

Ach tha mi air làithean-saora ann an Traigh a’ Chaisteil agus lorg mi leabhar san taigh sa bheil mi a’ fuireach– the Arran Bus Book (1983) – a tha ag aithris air plana a bh’ ann uair gus rathad-iarainn a thogail ann an taobh a deas an eilein.

Mapa den mholadh airson rathad-iarainn ann an Arainn

Bha na molaidhean seo mar phàirt de dh’aithisg Phàrlamaideach Report of the Rural Transport (Scotland) Committee 1919. Chaidh seo a mholadh gus piseach a thoirt air eaconomaidh agus còmhdhail taobh a deas an eilein agus mar phàirt de dh’iomairt gus còmhdhail nas fheàrr a chur air dòigh eadar Àird Rosain, Arainn, Ceann Tìre agus Ìle.

Cha tàinig na planaichean gu buil mar ach tha e fìor inntinneach gun robhar fiù ’s a bruidhinn air an leithid.

Agus chuir seo uile nam chuimhne gun robh pròiseact ann uair gus Taigh-tasgaidh Còmhdhail fhosgladh ann an Cladach, ann an Arainn sna 80an. Chan eil mi cinnteach an do dh’fhosgail an taigh-tasgaidh riamh. Leugh mi gun deagh seann trèana subway à Glaschu a thoirt dhan eilean mar phàirt de seo ach gun deach fhàgail taobh a-muigh sabhal ann an Coire Ghoill (Corriegills) gus an do thuit e às a’ chèile. Cha d’ fhuair mi riamh greim air dealbh den charbad ann an Arainn gu mì-fhortanach.

Fear de na carbadan tusail aig Subway Ghlaschu (ann an seirbheis 1896-1977). Chaidh fear dhiubh gu Eilean Arainn a rèir coltais – saoil a bheil dealbh sam bith aig duine sam bith?

A rèir coltais, b’ e ùghdar an Arran Bus Book, fear Berni Mitchell-Luker, a bha air cùl nam planaichean gus taigh-tasgaidh a stèidheachadh san eilean. Rinn mi beagan rannsachadh air-loidhne agus lorg mi iomradh-bàs Mhgr Mitchell-Luker san Arran Banner (10/3/2018)

Bha seo ann:

B’ e seo an càr subway. Agus a rèir an aon artagail, ’s ann ann an Taigh nam Bàtaichean ann an Cladach a bha an Taigh-tasgaidh agus bha e ann goirid às dèidh dhan leabhar tighinn a-mach.

A bheil barrachd fiosrachaidh aig duine sam bith mun chàr subway ann an Arainn? Bhiodh e uamhasach math dealbh fhaicinn dheth!

Alasdair


Tadhail air Trèanaichean, tramaichean is tràilidhean

Powered by WPeMatico

Ceithir Bliadhna Deug

Le Oifigear Gàidhlig

Tha an t-oifigear foghlam againn le Gàidhlig Mairead NicEacharna gu bhith a’ leigeil dhi a dreuchd a dh’aithghearr. San artaigil seo, tha i a’ coimhead air cuid de na h-àiteachan a chunnaic i tron obair aice. Ma tha Gàidhlig agad agus tu airson a bhith nad oifigear foghlaim còmhla ruinn, faic am fiosrachadh seo. Às … Leugh an corr de Ceithir Bliadhna Deug

Tadhail air Blog Pàrlamaid na h-Alba

Powered by WPeMatico

Pàrlamaid na h-Alba a’ comharrachadh #SeachdainNaGaidhlig

Le Oifigear Gàidhlig

A bheil thu a’ coimhead air adhart ri Seachdain na Gàidhlig? Tha sinne! Bidh “tanc-smaoineachaidh” Pàrlamaid na h-Alba, Fòram Alba air Thòiseach no Scotland’s Futures Forum a’ gabhail pàirt le sreath de bhlogaichean Gàidhlig a choimisean iad a dh’aona-ghothach.   A’ sealltainn nas fhaide na cuairt nan taghaidhean a h-uile còig bliadhna agus air falbh … Leugh an corr de Pàrlamaid na h-Alba a’ comharrachadh #SeachdainNaGaidhlig

Tadhail air Blog Pàrlamaid na h-Alba

Powered by WPeMatico

Gaelic Word of the Week – Census #cleachdi #gàidlhig

Le Oifigear Gàidhlig

Each week we publish the text of our Gaelic Word of the Week podcast here with added facts, figures and photos for Gaelic learners who want to learn a little about the language and about the Scottish Parliament – Pàrlamaid na h-Alba. This week our word is Census – Cunntas sluaigh. You may recently have received … Leugh an corr de Gaelic Word of the Week – Census #cleachdi #gàidlhig

Tadhail air Blog Pàrlamaid na h-Alba

Powered by WPeMatico