Feumaidh sinn bruidhinn mu loidhne a’ Chinn a Tuath

Le alasdairmaccaluim

Tha mi anabarrach dèidheil air loidhne a’ Chinn a Tuath (Inbhir Nis gu Inbhir Theòrsa/Inbhir Ùige) agus tha mi gu mòr airson ‘s gun soirbhich leatha agus gum fàs i. Tha i cudromach dhan sgìre agus gu nàiseanta.

Ach tha mi mothachail cuideachd gu bheil duilgheadasan ann air am feumar aghaidh a chur. Air an turas mu dheireadh agam gu Cataibh is Gallaibh bho chionn ghoirid, dh’fhiosraich mi cuid de na dùbhlain a thar ron loidhne dhomh fhèin: dàil air seirbheisean agus seirbheisean air an cur dheth mar thoradh air dìth lùban seachnaidh agus trèanaichean a tha a’ fàs aosta.

Chaidh mi air turas gu Allt na Breac, Inbhir Theòrsa agus Fors an-Àird aig deireadh na seachdain.

Air an t-slighe gu tuath, bha an trèana agam eadar Inbhir Nis is Allt nam Breac 13 mionaid air dheireadh. Cha robh sinn idir dona ach nas fhaide air adhart air an t-slighe eadar Allt nam Breac agus Inbhir Theòrsa bha an trèana agam 26 mionaid air dheireadh.

Mar as trice, cha chuireadh dàil mar seo cus dragh orm ach tha Allt nam Breac air leth iomallach agus chan eil sgrìn fiosrachaidh aig Allt nam Breac no siognal fòn làimhe agus bha mi draghail air eagal ’s gun deach an trèana a chur dheth. Gu fortanach, ge-tà, tha fòn ann as urrainn dhut cleachdadh agus bha cothrom agam bruidhinn ri cuideigin gus faighinn a-mach cuine a bhiodh an trèana ann.  

Stèisean Alt nam Breac – cha bhiodh tu airson a bhith stuicte an seo ro fhada!

Nas fhaide air adhart air an latha ann an Inbhir Theòrsa chaidh mi dhan stèisean gus dealbh a thogail den trèana mu dheireadh den oidhche (an 22:20 gu Inbhir Ùige à Inbhir Nis), fhuair mi a-mach gun deach a cur gu dìreach gu Inbhir Ùige, a’ seachnadh Inbhir Theòrsa buileach glan mar thoradh air dàil.

An ath latha, fhuair mi an trèana aig 08:34  eadar Inbhir Theòrsa agus Fors an-Àird, a bha air an uair, agus bha mi an dùil an trèana aig 13:47 fhaighinn gu deas. Nuair a chaidh mi air ais dhan stèisean aig 13:30, ge-tà, fhuair mi a-mach gun deach an trèana a chur dheth mar thoradh air trioblaid teicnigeach leis an trèana. Cha robh an ath thrèana gu bhith ann gu 17:11.

Tachraidh rudan mar sin ach bha mi ann an àite gu math iomallach gun ghoireasan sam bith air latha a bha air leth fhèin teth (26c no mar sin, gun sgòth sam bith san adhar agus gun ghaoth sam bith) agus gun mòran fasgadh ann bhon ghrèin.

Fors an-Àird – stèisean breàgha ach chan eil gu leòr ann gus do chumai la’ dol fad trì uairean air latha teh!

Coltach ri Allt nam Breac, chan eil còmhdhail phoblach sam bith eile ann agus fiù ’s nuair a bhios busaichean rail replacement air an cur air dòigh dhan loidhne, cha bhi iad a’ dol dhan dà stèisean iomallach sin – agus gu dearbha, chan eil fiù ‘s rathad ann gu Allt nam Breac.

Chleachd mi am fòn fiosrachaidh a-rithist gus bruidhinn ri seirbheis nan custamairean agus mhol iad gun rachainn air ais gu Inbhir Ùige air an ath trèana gu tuath agus tighinn gu deas a-rithist (air an trèana a bhiodh a’ dol tro Fhors an-Àird aig 17:11 co-dhiù) gus nach biodh agam ri fuireach aig stèisean a tha cho teth ris a’ ghrèin fad còrr is trì uairean a thìde.

An àite a bhith a’ faighinn dhachaigh aig 9f, cha d’ fhuair mi a-staigh a-rithist gu 1m an ath latha.

Ged a Tha mi gu math cleachdte ri bhith a’ siubhail air trèanaichean agus nach bhi rudan mar sin a’ cur cus dragh orm cho fad ’s nach eil cabhag orm, tha e gu math streasmhor do dhaoine a th’ ann an cabhag no nach eil cho eòlach air siostam nan rathaidean-iarainn no do luchd-turais nach eil fileanta sa Bheurla.

Agus tha cunnart ann cuideachd gun call daoine na ceanglaichean aca gu trèanaichean eile ann an Inbhir Nis.

Tha dà prìomh thrioblaid aig an loidhne. Sa chiad dol a-mach, chan eil lùban seachnaidh gu leòr ann. Tha an loidhne singilte agus tha astar mòr eadar lùban seachnaidh. Tha seo a’ ciallachadh gu bheil dàil mhòr air chùisean ma tha trèana sam bith air dheireadh leis nach fhaigh na trèanaichean seachad air a’ chèile.

Tha na trèanaichean air an loidhne a’ fàs seann cuideachd – is iad na h-aonadan 158 a tha a’ ruith seirbheisean air an loidhne. Chaidh an togail eadar 1989 agus 1992 agus ged a tha iad cofhurtail, tha loidhne a’ chinn a tuath gu math dùbhlanach agus chan eil iad cho reliable ‘s a bha iad agus tha iad gu tric a’ briseadh sìos.

A bharrachd air seo, tha an loidhne cuideachd na cheangail ri aiseag Arcaibh. Ach chan eil busaichean ann eadar a h-uile trèana agus am port-aiseig aig Sgrabastal a tha mìle gu leth air falbh. Tha làrach-lìn ScotRail dìreach ag ràdh gum feum tu tagsaidh a chur air dòigh thu fhèin. Chan eil seo math gu leòr. Bu chòir Northlink is ScotRail agus companaidhean bus/tagsaidh rudeigin oifigeil a chur air dòigh gus cùisean a dhèanamh nas fhasa agus gus an streas a thoirt air falbh.

Agus aig ceann a tuath na loidhne, b’ àbhaist an trèana a bhith a’ sgàradh ann an Georgemas Junction le aon trèana a’ dol gu Inbhir Theòrsa agus an tè eile a’ dol gu Inbhir Ùige. Stad seo bho chionn còrr is 20 bliadhna agus bi an trèana a tha a’ dol gu tuath a’ dol gu Snaidhm Georgemas, Inbhir Theòrsa agus an uair sin air ais gu Georgmeas agus air adhart gu Inbhir Ùige. Air an taobh deas, bidh an trèana a’ dol Inbhir Ùige-Georgmas-Inbhir Theòrsa-Georgemeas seo a’ ciallachadh gu bheil turas gu Inbhir ÙIge a’ toirt còrr is leth uair a thìde a bharrachd na b’ àbhaist dha a bhith.

Tha e follaiseach gu bheil seo a’ toirt droch bhuaidh air na h-àireamhan a tha a’ dol gu Inbhir Ùige air an trèana. Is iomadh turas a chunnaic mi sluagh mòr a’ tighinn a-mach air an trèana ann an Inbhir Theòrsa is gun ach duine no dithis air fhàgail an trèana nuair a dh’fhalbh i airson Inbhir Ùige. Tha an dà uiread de dhaoine a’ cleachdadh Stèisean Inbhir Theòrsa ’s a bhios a’ cleachdadh Inbhir Ùige aig an ìre seo (c40,000 sa bhliadhna an taca ri c20,000 sa bhliadhna). Tha Càirdean na Loidhne a Tuath a’ moladh gum bu chòir seirbheis ionadail a chur air dòigh eadar an dà bhaile.

Dà 158 ann an Stèisean Inbhir Ùige

‘S e cnag na cùise gu bheil an t-àm ann rudeigin a dhèanamh mun loidhne. Tha feum air lùban seachnaidh ùra agus air trèanaichean ùra agus ceangail ceart ri bàta arcaibh agus trèana dìreach gu Inbhir Ùige. Dh’aithris mi sa phost bloga mu dheireadh gu bheil seirbheis bus luath spaideil dealanach ùr ann eadar Gallaibh, Cataibh, Rois an Ear is Inbhir Nis – deagh sheansa gun caill an trèana daoine dhan t-seirbheis seo mur a toirear piseach air an loidhne.

Ged a dh’fhalbh Beeching agus a leithid bho chionn fhada is nach eil rathad-iarainn sam bith ann an cunnart aig an àm seo, chan eil àireamhan luchd-cleachdaidh na loidhne cho àrd ’s a bu chòir dhaibh a bhith. Agus cuimhnich gun robh post agus bathar air an loidhne an turas mu dheireadh a bhathar a bruidhinn mu bhith ga dhùnadh – rudan nach eil ann tuilleadh. Mas e is gum bi seacadh mòr san eaconamaidh mar a tha gu math coltach, cò aig a tha fios dè thachras. Feumaidh sinn tasgadh san loidhne an-dràsta gus a gleidheadh airson an àm ri teachd.

Alasdair

Powered by WPeMatico


Tadhail air Trèanaichean, tramaichean is tràilidhean

Allt nam Breac – an stèisean as craicte ann an Alba?

Le alasdairmaccaluim

Tha e a’ còrdadh ri YouTubairean nan rathad-iarainn agus ri trainspotters san fharsaingeachd a bhith a’ tadhal air stèisean beaga iomallach agus air stèisean nach bi mòran dhaoine a’ cleachdadh (least used stations).

Gach bliadhna, bidh Oifis na Rèile is nan Rathaidean a’ cur a-mach figearan airson luchd-cleachdaidh gach stèisean ann am Breatainn.

Aig mullach na liosta, tha na stèiseanan mòra mòra leithid Paddington agus Waterloo ann an Lunnainn leis na milleanan de luchd-cleachdaidh gach bliadhna agus na mìltean gach latha. Aig ceann eile na liosta, tha stèisean leithid Berney Arms ann an Norfolk agus Allt nam Breac ann an Gallaibh le aonan no dithis gan cleachdadh air latha trang. Uile gu lèir bidh mu 200-250 a’ dol air no far trèana sa bhlaidhna ann an Allt nam Breac.

Rob Faulkner from Leeds, United Kingdom, CC BY 2.0 https://creativecommons.org/licenses/by/2.0, via Wikimedia Commons

Tha stèiseanan a tha an dà chuid gun mòran luchd-cleachdaidh AGUS iomallach a’ còrdadh gu sònraichte ri daoine – agus chan eil mòran àiteachan ann a tha cho iomallach ri Allt nam Breac oir chan eil rathad ceart ann dhan bhaile. Feumar a dhol ann air frith-rathaidean coilltearachd nach eil ann an staid ro mhath.

Chan eil ann an Allt nam Breac ach trì no ceithir taighean agus thathar a’ creidsinn gun deach an stèisean a thogail an seo a chionn’s gun robh feum air tùr-uisge agus lùb seachnaidh ar am faigheadh na trèanaichean seachad air a chèile.

Thog mi ùidh san stèisean an toiseach bliadhnaichean air ais nuair a bha comhairlichean ann an Gallaibh a bha a’ cur an aghaidh na Gàidhlig agus iad ag ràdh nach robh Gàidhlig sam bith riamh san sgìre – “dè mu dheidhinn Allt nam Breac”, bhithinn daonnan ag ràdh! (Agus gu dearbha – tha na ceudan de dh’ainmean Gàidhlig eile ann an Gallaibh cuideachd ach leis gu bheil an t-ainm seo air stèisean, tha e na fhìor dheagh eisimpleir).

An uair sin, leugh mi an sàr-leabhar Tiny Stations le Dixe Wills.

Am measg nan stèiseanan beag biodach air an do thadhail e, bha Allt nam Breac, agus abair gun robh turas inntinneach aige ann! Choisich e gu loch faisg air an stèisean far a bheil taigh mòr – Loidse Loch Dubh a bha uair na thaigh-òsta. Thàinig am fear leis a bheil an taigh a-mach airson bruidhinn ris agus thug e cuireadh do Dixe tighinn a-staigh airson srùbag.

A rèir coltais, bha fear an taighe gu math neònach agus bha an t-ùghdar a’ faireachdainn gu math ain-fhoiseil agus an uair sin, chaidh cuireadh a thoirt dha coimhead air an t-seilear. Bha sarcophagi agus stuth neònach eile ann agus bha eagal a bheatha air Dixe agus rinn e leisgeul is theich e. Chuir e an t-ainm fallsa “Brian” air an neach san leabhar.

Ach tha fios againn uile a-nis cò a th’ ann am “Brian” às dèidh dhan naidheachd ghrod seo tighinn am bàrr: https://www.bbc.co.uk/naidheachdan/sgeulachdan/cqlyd7gpyl3o. A rèir coltais, bha Dixe Wills ceart eagal a bhith air..

Agus ann an 2023, bha Allt nam Breac anns na naidheachdan aon uair eile. Chaidh an stèisean a dhùnadh rè ùine mar thoradh air eus-aonta eadar ùghdarrasan nan rathaidean-iarainn agus na daoine leis a bheil taigh an stèisein mu bhith a’ faighinn cothrom air àrd-ùrlar an stèisein gus a chumail suas. Bha gu leòr anns na pàipearan naidheachd mun chùis.

Cha chan mi an còrr mu dheidhinn seo oir tha mi a’ tuigsinn gu bheil cùisean lagha sub judice a’ dol air adhart mun chùis  an-dràsta. ‘S e an rud as cudromaiche dhomh gu bheil an stèisean air ath-fhosgladh – ged a thuirt ScotRail gur e e ceum sealach a bha seo, bha an stèisean dùinte eadar an t-Samhain 2023 agus an Giblean 2025 mar thoradh air seo uile.

Nuair a dh’fhosgail e as ùr, cha b’ e ruith ach leum dhomh tiocaid a chur air dòigh dhan àite neònach seo! Ach saoilidh mi gum bi agam ri bhith gu math faiceallach fhad ’s a bhios mi ann…. Saoil an lorg mi an t-allt agus am faic mi breac sam bith?

Tha mi gu mòr airson a dhol gu ionad RSPB nam Flobhaichean ann an Fors an-Àird – an stèisean a deas air Allt nam Breac. Tha e mu 15 mìle air falbh agus bha mi a’ beachdachadh air coiseachd ann, a’ coimhead air an teàrmann nàdair agus a’ glacadh na trèana a-rithist aig Fors an-Àird ach cha robh clàr-ama nan trèanaichean freagarrach gu mì-fhortanach. Air an adhbhar sin, tha mi a’ dol a dhol air cuairt ann an Alt nam Breac, tha mi a’ dol a dh’Inbhir Theòrsa agus tha mi a’ dol air an trèana gu Fors an-Àird an ath latha air an t-slighe air ais gu deas.

Alasdair

Powered by WPeMatico


Tadhail air Trèanaichean, tramaichean is tràilidhean