Gallaibh

Le alasdairmaccaluim

Tha e a’ còrdadh ri YouTubairean nan rathad-iarainn agus ri trainspotters san fharsaingeachd a bhith a’ tadhal air stèisean beaga iomallach agus air stèisean nach bi mòran dhaoine a’ cleachdadh (least used stations).

Gach bliadhna, bidh Oifis na Rèile is nan Rathaidean a’ cur a-mach figearan airson luchd-cleachdaidh gach stèisean ann am Breatainn.

Aig mullach na liosta, tha na stèiseanan mòra mòra leithid Paddington agus Waterloo ann an Lunnainn leis na milleanan de luchd-cleachdaidh gach bliadhna agus na mìltean gach latha. Aig ceann eile na liosta, tha stèisean leithid Berney Arms ann an Norfolk agus Allt nam Breac ann an Gallaibh le aonan no dithis gan cleachdadh air latha trang. Uile gu lèir bidh mu 200-250 a’ dol air no far trèana sa bhlaidhna ann an Allt nam Breac.

Rob Faulkner from Leeds, United Kingdom, CC BY 2.0 https://creativecommons.org/licenses/by/2.0, via Wikimedia Commons

Tha stèiseanan a tha an dà chuid gun mòran luchd-cleachdaidh AGUS iomallach a’ còrdadh gu sònraichte ri daoine – agus chan eil mòran àiteachan ann a tha cho iomallach ri Allt nam Breac oir chan eil rathad ceart ann dhan bhaile. Feumar a dhol ann air frith-rathaidean coilltearachd nach eil ann an staid ro mhath.

Chan eil ann an Allt nam Breac ach trì no ceithir taighean agus thathar a’ creidsinn gun deach an stèisean a thogail an seo a chionn’s gun robh feum air tùr-uisge agus lùb seachnaidh ar am faigheadh na trèanaichean seachad air a chèile.

Thog mi ùidh san stèisean an toiseach bliadhnaichean air ais nuair a bha comhairlichean ann an Gallaibh a bha a’ cur an aghaidh na Gàidhlig agus iad ag ràdh nach robh Gàidhlig sam bith riamh san sgìre – “dè mu dheidhinn Allt nam Breac”, bhithinn daonnan ag ràdh! (Agus gu dearbha – tha na ceudan de dh’ainmean Gàidhlig eile ann an Gallaibh cuideachd ach leis gu bheil an t-ainm seo air stèisean, tha e na fhìor dheagh eisimpleir).

An uair sin, leugh mi an sàr-leabhar Tiny Stations le Dixe Wills.

Am measg nan stèiseanan beag biodach air an do thadhail e, bha Allt nam Breac, agus abair gun robh turas inntinneach aige ann! Choisich e gu loch faisg air an stèisean far a bheil taigh mòr – Loidse Loch Dubh a bha uair na thaigh-òsta. Thàinig am fear leis a bheil an taigh a-mach airson bruidhinn ris agus thug e cuireadh do Dixe tighinn a-staigh airson srùbag.

A rèir coltais, bha fear an taighe gu math neònach agus bha an t-ùghdar a’ faireachdainn gu math ain-fhoiseil agus an uair sin, chaidh cuireadh a thoirt dha coimhead air an t-seilear. Bha sarcophagi agus stuth neònach eile ann agus bha eagal a bheatha air Dixe agus rinn e leisgeul is theich e. Chuir e an t-ainm fallsa “Brian” air an neach san leabhar.

Ach tha fios againn uile a-nis cò a th’ ann am “Brian” às dèidh dhan naidheachd ghrod seo tighinn am bàrr: https://www.bbc.co.uk/naidheachdan/sgeulachdan/cqlyd7gpyl3o. A rèir coltais, bha Dixe Wills ceart eagal a bhith air..

Agus ann an 2023, bha Allt nam Breac anns na naidheachdan aon uair eile. Chaidh an stèisean a dhùnadh rè ùine mar thoradh air eus-aonta eadar ùghdarrasan nan rathaidean-iarainn agus na daoine leis a bheil taigh an stèisein mu bhith a’ faighinn cothrom air àrd-ùrlar an stèisein gus a chumail suas. Bha gu leòr anns na pàipearan naidheachd mun chùis.

Cha chan mi an còrr mu dheidhinn seo oir tha mi a’ tuigsinn gu bheil cùisean lagha sub judice a’ dol air adhart mun chùis an-dràsta. ‘S e an rud as cudromaiche dhomh gu bheil an stèisean air ath-fhosgladh – ged a thuirt ScotRail gur e e ceum sealach a bha seo, bha an stèisean dùinte eadar an t-Samhain 2023 agus an Giblean 2025 mar thoradh air seo uile.

Nuair a dh’fhosgail e as ùr, cha b’ e ruith ach leum dhomh tiocaid a chur air dòigh dhan àite neònach seo! Ach saoilidh mi gum bi agam ri bhith gu math faiceallach fhad ’s a bhios mi ann…. Saoil an lorg mi an t-allt agus am faic mi breac sam bith?

Tha mi gu mòr airson a dhol gu ionad RSPB nam Flobhaichean ann an Fors an-Àird – an stèisean a deas air Allt nam Breac. Tha e mu 15 mìle air falbh agus bha mi a’ beachdachadh air coiseachd ann, a’ coimhead air an teàrmann nàdair agus a’ glacadh na trèana a-rithist aig Fors an-Àird ach cha robh clàr-ama nan trèanaichean freagarrach gu mì-fhortanach. Air an adhbhar sin, tha mi a’ dol a dhol air cuairt ann an Alt nam Breac, tha mi a’ dol a dh’Inbhir Theòrsa agus tha mi a’ dol air an trèana gu Fors an-Àird an ath latha air an t-slighe air ais gu deas.

Alasdair

Tadhail air Trèanaichean, tramaichean is tràilidhean

Le alasdairmaccaluim

Fhuair mi cothrom tiocaidean Club 50 aig ScotRail fhaighinn air £17 agus cha b’ e ruith ach leum dhomh splaoid a chur air dòigh gu Inbhir Theòrsa.

Nuair a dh’innse mi do mo theaghlach is càraidean gun robh mi air a chur air dòigh, thuirt a h-uile duine an aon rud – “carson a idir a that thu airson a dhol an sin?”.

B’ e mo fhreagairt, mar fhealla-dhà, “gu bheil e rud beag nas fheàrr na Inbhir Ùige”. Agus tha. Ach b’ e mo fhreagairt fhìrinneach gun robh mi a’ faicinn an turais mar cheann-ùidh seach an t-àite fhèin. ‘S e loidhne bhrèagha a th’ ann leis a’ mhuir is na beanntan is na Flobhachan (the Flow Country) is na bailtean beaga an cois a’ chladaich is tòrr a bharrachd.

Ach cha robh an turas agam mar a bha mi an dùil….

Dhùisg mi tràth, fhuair mi am bus gus meadhan a’ bhaile agus ghlac mi an 07:07 gu Inbhir Nis. Ach nuair a ràinig sinn Inbhir Nis, chaidh innse dhuinn nach robh trèana a’ chinn a tuath a’ ruith mar thoradh air gainnead luchd-obrach agus gum biodh bus a’ ruith an àite na trèana.

Bus an àite trèana airson loidhne a’ Chinn a Tuath — Am bus againn taobh a-muigh Stèisean Inbhir NIs

Mar sin, a-steach dhan choidse leinn agus air an rathad gu tuath. ‘S e coidse gu math spaideil bh’ ann agus ged a stad sin aig na stèiseanan mòra (Inbhir Pheofharain, Baile Dhubhthaich is mar sin air adhart), cha do stad sinn aig na stèiseanan beaga uile a bha air falbh bhon rathad mòr. Agus leis gu bheil an rathad nas giorra is nas dìriche na an rathad-iarainn bha cothrom againn stad agus fois a ghabhail ann an cuid de na bailtean gus am fàgadh am bus san àite cheart.

Nam measg, stad sinn ann an Goillspidh agus far an robh postair bho chonspiracy theorirst craicte ann an stad nam bus – agus ràdh nach robh Covid idir ann agus gun deach a’ bhanachdach air a shon a chruthachadh leis an Riaghaltas ann an co-bhonn ris an Diabhal…..

Agus na b’ fhaide suas an rathad, stad sinn ann an Georgemas Junction far an do rinn an dràibhear euchd dràibhidh air leth gus faighinn a-steach gu stèisean beag Snaidhm Georgemas.

Agus cha b’ fhada gus an robh sinn an an Inbhir Theòrsa.

Ged is e briseadh dùil a bh’ ann nach robh an trèana a ruith, chòrd an turas rium oir tha an rathad air slighe gu math eadar-dhealaichte ris an rathad-iarainn. Tha an rathad-iarainn a’ dol a-staigh dhan tìr air falbh bhon chosta eadar Baile Dhubhthaich agus Goillspidh agus an uair sin eadar Bun Ìlidh agus Georgemas. Agus air a’ bhus tha thu a’ dol thairis air Drochaid Dhòrnach agus suas Bràighean Bhearghdal a tha cho cas is nach robh e comasach dhan rathad-iarainn a bhith air a thogail an cois a’ chladaich air costa Ghallaibh).

Seo an turas air an rathad:

Agus seo an turas air an trèana:

Mar sin, chì thu seallaidhean gu math eadar-dhealaichte air an rathad no air an trèana agus tha an dà chuid math.

Cha d’ fhuair mi an turas ris an robh mi an dùil, ach ‘s e deagh thuras a bh’ ann ceart gu leòr.

Gu fortanach, cuideachd, b’ e sin an aon trèana a chaidh a chur dheth agus bha cothrom agam na trèanaichean eile fhaicinn agus iad a’ tighinn is a’ falbh à Inbhir Theòrsa is fhuair mi dealbh no dhà dhan chruinneachadh.

Nis, dè tha math mu Inbhir Theòrsa?

Sa chiad dol a-mach, tha bùth seann leabhraichean math ann agus cheannaich mi beagan leabhraichean matha ann – tòrr mu shiubhail is mu eachdraidh na h-Alba, na Gàidhealtachd agus na sgìre agus tòrr a bharrachd. An seòrsa bùth far am bi thu a’ rùrachadh ann am bagaichean is bogsaichean nach eil ann am mòran ordugh.

Tha cuotaichean ann an Scots os cionn bùth nan leabhraichean

Agus mar a thuirt mi roimhe, tha e nas fheàrr na Inbhir Ùige! Tha an dà bhaile gu math coltach ri chèile ach gu mi-fhortanach, tha a’ mhòr-chuid de na bùithtean falamh ann an Inbhir Ùige agus tha e na “bhaile taibhseach” gu ìre. Ann an Inbhir Theòrsa, tha barrachd bhùithtean is taighean-bìdh ann.

Tha tràigh ann cuideachd air a’ chosta a tuath. Chan eil fhios agam an dìreach mise a th’ ann, ach tha e daonnan doirbh dhomh creidsinn gu bheil costa a Tuath aig Alba!

Tha taigh-tasgaidh sgoinneil ann cuideachd– the North Coast Visitors’ Centre. Bha taisbeanaidhean sealach ann mu chlachan Chruinneach is Lochannach agus mu ionad cumhachd Dhùnrath agus beagan fiosrachaidh mu rathad-iarainn a’ chinn a thuath. Shuas an staidhre, tha an taisbeanadh maireannach ann le gu leòr mu chruinn-eòlas, fiadh-bheatha agus dòigh-beatha Ghallaibh agus barrachd mun bhuaidh a thug gnìomhachas a’ chumhachd niùclasaich air an àite. Mholtainn an t-àite gu mòr.

Tha leabharlann agus gailearaidh-ealain ann cuideachd ged nach d’ fhuair mi cothrom a dhol ann an turas seo.

Mar sin, ged a tha mi fhathast den bheachd gu bheil an turas fhèin na cheann-ùidhe, tha Inbhir Theòrsa sgoinneil cuideachd.

Alasdair

Tadhail air Trèanaichean, tramaichean is tràilidhean

Category: Gallaibh

Allt nam Breac – an stèisean as craicte ann an Alba?

“’S e an turas an t-amas” – safari rèile gu Inbhir Theòrsa