The Ultra Violet Grasslands and the Black City

Le lasairdhubh

ʾS e The Ultra Violet Grasslands and the Black City geama cleasachd ficsean-saidheans le Luka Rejec suidhichte ann an saoghal meatailt saidhg-dàlach, agus thàinig an leth-bhreac agam sa phost corra latha air ais. Tha e dìreach barraichte…

Am bliadhna, ri linn Covid, thòisich mi a’ cluich Bruidhnean is Teintidhean (Dungeons & Dragons) a-rithist, a’ chiad uair ann an mu thrichead bliadhna, ach an turas seo, le mo theaghlach air Zoom gach seachdain, agus bha e gabhaidh spòrsail. Chan eil mi air mo theaghlach fhaicinn anns na Stàitean ann an cha mhòr dà bhliadhna, agus bha e ro mhath cothrom fhaighinn cabadaich is gàireachdainn ri chèile fad uair a thìde gach Didòmhnaich.

Air sàillibh Covid agus a’ ghlasaidh-shluaigh is dòcha, tha D&D agus geamannan cleasachd dha leithid a’ sìor fhàs nas mòr-chòrdte an-dràsta, ach cuideachd, tha an cultar mun cuairt air na geamannan seo air caochladh agus air iomadachadh mòran bhon a bha mi fhìn nam dheugair agus gan cluich tràth anns na h-ochdadan. Mar eisimpleir dhen iomadachd seo, thàinig mi thairis air na bhideoan aig Ben bho Questing Beast mu Ath-bheothachadh na Seann-Sgoileadh ann an saoghal nan geamannan cleasachd. Bha mi air beagan a chluinntinn mar-thà mun fho-chultar seo, gun robh e car coltach ri fo-chultar nan iriseagan (zines) an lùib saoghail punc, gum biodh daoine a’ cruthachadh nan geamaichean cleasachd aca fhèin, air am foillseachadh gu neo-eisimealach, ach an dèidh dhomh coimhead tro na bhideoan aig Ben, chuir e iongnadh orm cho àlainn ʾs a bha cuid dhiubh. B’ e obair ealain a bh’ annta.

Chaidh mo ghlacadh gu sònraichte leis an fhear seo, The Ultra Violet Grasslands and the Black City, ga sgrìobhadh agus ga dhealbhachadh Luka Rejec, agus ga fhoillseachadh le Exalted Funeral. B’ e an ealain sa gheama a ghlac m’ aire an toiseach. Tha na dealbhan aig Rejec craicte brèagha, ach chòrd bun-nòs a’ gheama rium cuideachd: geama ficsean-saidheans suidhichte ann an saoghal meatailt saidhg-dàlach, le eileamaidean den ghnè an Saoghal a’ Bàsachadh agus dhen gheama Oregon Trail air an cothlamadh a-steach. Chuir mi òrdugh gu Exalted Funeral, agus an dèidh mòran mhìosan, thàinig an leth-bhreac agam beagan làithean air ais. An dèidh dhomh a leughadh a-nis, b’ urrainn dhomh a ràdh gum b’ fhiach e am feitheamh gun teagamh.

ʾS e a’ chiad rud a chanainn, mur h-eil cuideigin eòlach air D&D no geamannan cleasachd mar-thà, chan eil UVG a’ dol a dhèanamh cus ciall dhaibh. Chan e “geama inntrigidh” a tha seo, agus tha D&D fhèin fada nas fheàrr anns an t-seagh sin. Cuideachd, cha b’ e geama do chloinn a tha seo idir. Chan e ʾs gu bheil e gu sònraichte drabasta no dad mar sin, ach a’ smaoineachadh air na nieces is nephews agam, cha chreid mi gun gabhadh iad mòran ùidhe anns na tèaman is cuspairean na chois.

Tha an geama seo ag amas air inbhich, agus gu sònraichte air daoine a tha measail air an stoidhle chluiche ris an canar taigh-cluiche na h-inntinne: ag innse sgeulachd ri chèile bho sgafall togarrach ach tana, agus le siostam de riaghailtean aotram. Tha an geama seo mòr, agus chite gum b’ urrainnear a chluich fad mhìosan, ach tha e cuideachd “gann” ann an seagh: tha an t-ùghdar a’ fàgail mòran spas dha na cluicheadairean a bhith a’ togail an t-saoghail mun cuairt orra fhad ʾs a thèid iad air adhart.

ʾS e sructar a’ gheama “siubhal bho phuing gu puing”. Bidh thu fhèin agus na cluicheadairean eile nur dàna-chuairtearan ann an carabhan a tha a’ siubhal tron Mhacair Os-Bhìolait a dh’ionndaigh a’ Bhaile Dhuibh, a’ lorg ionmhas agus chothroman malairt, agus a’ tachairt ri annasan air an rathad, cuid dhiubh cunnartach. Tha na h-annasan a chruithich Rejec dìreach sgoinneil, ach tha sructar a’ gheama aige a’ brosnachadh nan cluicheadairean agus an rèitire a bhith a’ ruith leis na beachdan aige agus a’ cleachdadh a’ mhic-mheanmna aca fhèin. An àite mhìneachaidhean fada no mapaichean mionaideach, tha an geama ga dhèanamh, gu h-ìre mhòir, a liostaichean de bheachdan air na dh’fhaodadh tachairt.

Mar eisipleir, ma thèid an carabhan agad tron “Forest of Meat”, bidh an rèitire a’ cur dìsinn 12-taobhach, agus a’ taghadh bho lìosa de cothroman agus chunnartan a dh’fhaodadh tighinn am bàrr, agus ma gheibh sibh ochd, mar eisimpleir, seo an suidheachadh:

Cult of the Final Machine has created a botano-mechanical horror that gestates from instar to instar in the bodies of mammals, adapting and growing as it does so. One has picked up the caravan’s trail.

td 119

Chan eil barrachd stiùiridh ann na sin. Feumaidh an rèitire agus na cluicheadairean obrachadh a-mach ri chèile dè tha sin a’ ciallachadh, agus sgeulachd a chruthachadh bho chriomaigean beaga mar seo, agus ʾs e sin an spòrs! Tha an inntinn aig Rejec da-rìribh fiar, toinnte ann an seagh math, agus tha an geama lom-làn bheachdan mar a leithid shuas. Chan eil fios agam cuin a bhios cothrom agam fhìn an geama seo a chluich, ach tha e a’ toirt tlachd dhomh dìreach a bhith a’ leughadh troimhe mar sheòrsa pìos ficsein, a’ coimhead air an ealain mhiorbhailich, agus a’ gàireachdainn air na beachdan àraid, cruthachail aig Rejec. Mholainn gu mòr e.


Tadhail air Air Cuan Dubh Drilseach

Powered by WPeMatico

Agallamh le Eoin…

Le lasairdhubh

Bha cothrom agam bruidhinn ri Eoin P. Ó Murchú agus sinne a’ cabadaich mun nobhail agus mun eadar-theangachadh a rinn e. Chuir Eoin na ceistean orm sa Ghàidhlig aigesan, agus dh’fhreagair mise sa Ghàidhlig agamsa. Bha tòrr spors agam a’ bruidhinn ris: dithis bhodach a’ cur an t-saoghail ceart, ach saoil, an tuig duine beò na thuirt sinn!


Tadhail air Air Cuan Dubh Drilseach

Powered by WPeMatico

Tinte na Farraige Duibhe

Le lasairdhubh

Tha mi air mo dhòigh innse gum bi eadar-theangachadh de ACDD gu Gàidhlig na h-Èireann a’ tighinn a-mach an clò a dh’aithghearr. Ga tionndadh gu Gàidhlig Èireannach le Eoin P. Ó Murchú agus ga foillseachadh le Leabhar Breac, tha sgeulachd uabhasach inntinneach air cùl an eadar-theagachaidh, agus sgrìobh mi beagan uime an seo. Agus ma tha a’ Ghàidhlig sin agaibh, thèid a reic greis le lasachadh air a’ phrìs bho €15.00 gu €12.00. Nach e sin an salann saor!


Tadhail air Air Cuan Dubh Drilseach

Powered by WPeMatico

Sgrìobhadh Ficsein mar Ionnsachadh Cànain

Le lasairdhubh

Air ath-phostadh bhon Foundation for Endangered Languages:

A novel way to learn a minority language: Writing a novel in the language

Tim Armstrong

Tim Armstrong is a Senior Lecturer in Gaelic and Communication at Sabhal Mòr Ostaig, the Gaelic college on the Isle of Skye, and his novel, Air Cuan Dubh Drillseach, won the 2013 Saltire Society award for best first novel.

At this year’s conference, FEL24, Tim delivered a plenary on minority language learning in tertiary education as well as gave a reading of Gaelic novels in the evening.  This blog post draws on both talks and the lively discussions that followed afterwards.

I write science fiction in Scottish Gaelic, and when asked why, I have to admit that my reasons are fairly prosaic. While do I hope that my novels might eventually contribute in some way to the continuing vitality of the language; truthfully, that’s not why I do it.

The fact is that I just really enjoy writing—but also, writing long fiction in Gaelic is a great way for me to continue to work on my proficiency in the language.

Leugh barrachd…


Tadhail air Air Cuan Dubh Drilseach

Powered by WPeMatico

Robotan … agus cat!

Le lasairdhubh

Nan dèante geama gu sònraichte dhomhsa, bhiodh e dìreach coltach ris an fhear ùr seo, Stray. Anns a’ gheama, tha a’ cluich cat a tha air chall ann am baile saibeir-punc, làn robotan, agus feumaidh tu do shlighe dhachaigh a lorg. Ro mhath! Chan eil e a-mach fhathast; tha iad a’ bruidhinn mu 2021, ach gu dearbh, tha mi a’ dol ga fheuchainn.


Tadhail air Air Cuan Dubh Drilseach

Powered by WPeMatico

Eadar-theangachadh Os-theacsail

Le lasairdhubh

speuradair a' leughadh

Tha mi air mo dhòigh ghlan innse gun do rinneadh eadar-theangachadh de Air Cuan Dubh Drilseach gu Gàidhlig na h-Èireann!

Chan eil sinn buileach cinnteach fhathast cuin a bhios e a’ tighinn a-mach an clò, agus mar sin, cha chan mi an còrr mun fhoillseachadh fhèin an-dràsta. Bidh barrachd naidheachd agam mu sin an ceann tamaill bhig, tha mi an dòchas. Ach bu toil leam beagan innse mun ghnìomh eadar-theangachaidh a thug sinn chun na h-ìre seo, oir bha e àraid agus uabhasach inntinneach.

Bidh cuid agaibh eòlach air an acaideamach, sgrìobhadair agus irisiche Eoin Ó Murchú. Uil b’ e Eoin a rinn an t-eadar-theangachadh, ach seo an rud, bha taic aige … taic shaibeirneatach. Tha ùidh aig Eoin ann an tùr innealta, agus eadar-theangachadh innealta, agus bha e feòrachail, an gabhadh nobhail ann an Gàidhlig na h-Alba eadar-theangachadh gu Gàidhlig na h-Èireann leis an inneal eadar-theangachaidh Intergaelic?

Nis, cha robh Eoin an dùil gun dèanadh Intergaelic eadar-theangachadh leis fhèin a bhiodh math gu leòr airson foillseachadh. Gu soilleir, chan eil eadar-theangachadh innealta aig an ìre sin fhathast. Ach bha Eoin feòrachail, am b’ urrainn dha a chleachdadh mar a’ chiad cheum — .i. gun dèanadh Intergaelic a’ chiad ruith-seachad, agus an uair sin, gun sgioblaicheadh esan an toradh — agus an sàbhaileadh gnìomh dha leithid ùine dha?

B’ urrainnear am pàipear a sgrìobh Eoin mun ghnìomh a leughadh an seo. Is coltach gun do dh’oibrich an cleas glè mhath. Bha an t-eadar-theangachadh a rinn Intergaelic cuimseach math, no math gu leòr gun do rinn e an gnìomh eadar-theangachaidh mòran na bu luaithe uile gu lèir.

Anns a’ phàipear aige, tha Eoin a’ toirt iomradh air cuid dhe na ceistean eisteadaigeach, agus gu h-àraidh, na ceistean beusach a dh’èireas às an deuchainn seo. Agus sin an taobh a tha gu sònraichte inntinneach dhomhsa, agus gu math iomchaidh, saoilidh mi, ri taobh cuspair na nobhail. Gu dearbh, tha Eoin a’ cumail a-mach gur e seòrsa de dh’eadar-theangachadh os-theacsail a th’ ann: a’ dèanamh eadar-theangachadh de leabhar mu thùr innealta, le tùr innealta.

Gu cinnteach, tha an deuchainn aig Eoin a’ togail na ceist: an gabh na h-innealan ri obair nan eadar-theangairean uile gu lèir aon latha? Saoilidh mi fhìn, gur coltach, luath no mall, gun gabh iad ri ar n-obair uile. Saoilidh mi nach e ceist a th’ ann an gabh tùr innealta ris an obair againn uile ach cuin?


Tadhail air Air Cuan Dubh Drilseach

Powered by WPeMatico